Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

kuvvetlerine karşı Kuva-yı Milliye içinde mücadele etmişlerdir. Bu mücadeleler ilk aşamada olumlu sonuçlar vermiş Yunan kuvvetleri Aydın’dan çıkarılmıştır. Ancak, takviye alan Yunan kuvvetlerinin ikinci harekatı Umurlu ve Köşk ara- sında durdurulmuş ve bu cephede yaklaşık bir yıl mücadele devam etmiştir. Bu gelişmeler yaşanırken Anado- lu’da Büyük Millet Meclisi açılmış ve işgal kuvvetlerine karşı direnişin en meşru dayanağı meclis aşama- sına gelmiştir. İçeride bu önemli gelişme gerçekleşirken Paris ve San Remo’da Sevr Antlaşması’nın hazırlıkları yapılmıştır. Sevr Antlaş- ması’nı kabul ettirmek ve mücadele azmini kırmak amacıyla 22 Haziran 1920’ de Yunan ordusunun genel taarruzu başlamıştır. Batı Anadolu genelinde başlayan Yunan taarruzu karşısında Köşk cephesindeki Kuva-yı Milliye kuv- vetleri bozulmuş ve kuvvetler da- ğılmıştır. Demirci Mehmet Efe’nin kuvvetleri hızla Yunan işgali altın- da kalmamak için yoğun bir şekilde geri çekilmeye, ahali de kendisini kurtarmak için güvenli gördüğü yerlere göçe başlamıştır. Böyle- ce Yunan kuvvetlerinin taarruza kalkması ve Kuva-yı Milliye’nin bu taarruza cevap verememesi Denizli Vak’ası’nın en temel etkeni olmuş- tur. DENİZLİ VAK’ASI’NA NEDEN OLAN GELİŞMELER Demirci Mehmet Efe’nin emrindeki kuvvetler Denizli’ye yakın bir yer- de Goncalı’ya çekilmiş, karargahını burada kurmuştur. Göç edenlerin önemli bir bölümü de Denizli kent merkezine gelmiştir. Kentin nüfusu oldukça artmış, barınma ve beslen- me ciddi sorun haline gelmiştir. De- mirci Mehmet Efe’nin kente yakın bir yerde olması, kentin yoğun göç alması ve Yunan baskısının kent üzerindeki yarattığı baskı gerilme- lerin tetikleyicisi olmuştur. Yaşanacak sıkıntıların ilk işareti; Demirci Mehmet Efe’nin Denizli ce- zaevinden firar eden bir suçlu için Mutasarrıf Faik Bey’i suçlayarak, suçlunun belirlediği zaman içinde yakalanmadığı takdirde kendisi- ni cezalandırmakla tehdit etmesi olmuştur. Bu durum mutasarrıf tarafından Ankara’ya bildirilmiş ve Denizli’den ayrılması uygun bulun- muştur. Mutasarrıf Faik Bey Mayıs başında Denizli’den ayrılmıştır. Denizli’de mülki amirin olmayışı ciddi bir yönetim boşluğu oluştur- muştur. Bu Denizli için büyük bir talihsizlik olmuştur. Muğla’ya gitmek üzere Denizli’ye gelen Muğla Mutasarrıfı Müştak Bey vak’anın başlayacağı kritik zamana kadar Denizli’de kalmıştır. (Vak’anın yaşanmasından kısa süre önce Denizli’den ayrılmıştır) Vak’a meydana geldiğinde Denizli’de Kahraman Seyfi adlı yaşlı bir kadı ‘mutasarrıf vekili’ olarak görev yapmaktadır. Anlaşılacağı üzere kent artık yetkili bir yönetici tara- fından yönetilmemektedir. Denizli mülki açıdan bu durumda iken Yunan kuvvetlerinin Deniz- li’ye doğru yaklaşıyor olması önce Sarayköy ardından Denizli’de Rumların coşkusunu artırmıştır. Mondros Ateşkes Antlaşması İmzalandı. 8