Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

Kuva-yı Milliye’nin tanımı ise; Mondros Mütarekesi’nden sonra İstanbul’daki merkezi hükümetin gücünü yitirmesi, Anadolu’nun işgaline karşı bir çözüm üretememesi sonu yaşanan felaketler karşısında Anadolu insanının aralarında güç birliği etmesi ile ortaya çıkan, düşmana karşı ilk kurşunla başlayıp 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılmasıyla hukuksal bir nitelik kazanan ve daha sonra 29 Ekim 1923’de Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran maddi ve manevi gücün adıdır. (Albayrak,1998:63) BATI ANADOLU’DA KUVA-YI MİLLİYE’NİN KURULMASI Kuva-yı Milliye kelime olarak Milli Kuvvetler anlamına gelmektedir. Kuva-yı Milliye’nin tanımı ise; Mondros Mütarekesi’nden sonra İstanbul’daki merkezi hükümetin gücünü yitirmesi, Anadolu’nun iş- galine karşı bir çözüm üretememesi sonu yaşanan felaketler karşısında Anadolu insanının aralarında güç birliği etmesi ile ortaya çıkan, düş- mana karşı ilk kurşunla başlayıp 23 Nisan 1920’de TBMM’nin açılma- sıyla hukuksal bir nitelik kazanan ve daha sonra 29 Ekim 1923’de Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran maddi ve manevi gücün adıdır. (Al- bayrak,1998:63) Kuva-yı Milliyeciler kökenlerine göre asker ve sivil olmak üzere iki gruba ayrılırlar. Asker kökenliler; Milli Mücadele döneminde bizzat silah altında olan Albay Şefik Aker, Albay Kazım Özalp, Albay Bekir Sami Günsav gibi kişiler iken sivil kökenliler ise; Mutasarrıf, Belediye Başkanı, Kaymakam, öğretmen, gazeteciler ve bölgede nüfuzu olan Efe ve Zeybeklerdir. Kuvayı-Mil- liye’ye katılan efelerin bazıları şunlardır; Çerkez Ethem, Gökçen Efe, Sökeli Ali Efe, Mesutlulu Mestan Efe, Yörük Ali Efe, Kıllıoğlu Hüseyin Efe, Demirci Mehmet Efe, Denizlili Yedek Subaylar Müfre- zesi, Tavaslı Ömer Ağa Müfrezesi, Sarayköy Müfrezesi gibi kişilerdi (Şapolyo,1957:51) Kuvayı-Milli Teşkilatı’nın idari yapısına gelince, Asker köken- li Kuva-yı Milliye Teşkilatı’nda askeri nizam geçerli idi. Ancak sivil kökenli Kuva-yı Milliye Teşkilatı’n- da; Tümen, Alay, Bölük gibi askeri birimler yoktu. Her grup geldiği yerin ya da bağlı olduğu efenin adıyla anılıyordu. Batı Anadolu’da Kuva-yı Milliye Komutanı’na Efe, Efe’ye bağlı komutana da Zeybek denilmiştir. (Şapolyo;1957:50) Kuva-yı Milliye Teşkilatı’nın maddi kaynakları ise şunlardı; yerel halk- tan alınan bağışlar, düşmandan alı- nan silah ve paralar, askere girmek istemeyenden alınan Bedel-i Nak- diler, merkezi hükümetin topladığı ve el konulan vergiler ve bazen de Çerkez Ethem, Demirci Mehmet Efe gibi efelerin halktan zorla aldığı mal ve paralardı. (Albayrak,1998:88-89) Kuva-yı Milliye Teşkilatlarının genellikle idari yapılanması ise şöyleydi; 1-İrşadiye (Halkı Bilgilendirme) 2-İstihbariy (Bilgi Toplama) 3-Üçünçü Şube (Gönüllü ve Silah) 4-Dördüncü Şube (Göçmen Şubesi) 5-Beşinci Şube (Ulaştırma ve Satın alma) 6- Altıncı Şube (Sağlık) Kuva-yı Milliye Batı Anadolu’nun çeşitli yerlerinde Yunan işgaline karşı silahlı direnişe geçmiştir. Bu direnişin temel amacı; bölgede yaşa- yan Türk’ün mal ve can güvenliğini sağlamak ve bölgenin Yunanistan’a katılmasını engellemekti. Ancak bazı yerlerde halk Kuva-yı Milliye Teşkilatına; Hürriyet ve İtilaf Fırka- sı’nın olumsuz propagandası, uzun süren savaşların bıkkınlığı ve halkın yöneticilere güvensizliği nedenleriy- le karşı çıktı. (Gökbel,2005:95) Bu direniş hareketi şu yerlerde oldu, 1-Ayvalık Yöresi: Ayvalık’ta bulu- nan 172. Alay Komutanı Yarbay Ali Çetinkaya ve birlikleri ona katılan Hamdi Bey güçleri 600 kişi ile 28-29 Mayıs 1919’da Yunanlılara karşı bölgede ilk direnişe geçmiştir. 2- Ödemiş Yöresi: 27-28 Mayıs 1919’da Ödemiş’te Kaymakam Bekir Sami Bey Başkanlığı’nda bir heyet oluşturularak İlk Kuva-yı Milliye Teşkilatı kuruldu. Kısa süre sonra Ödemiş yöresinde Kuva-yı Milli- ye’ye İnceoğlu Hamit Şevket Bey, Postlu Mestan Efe, Sarı Efe Edip, Ya- nık Halil Efe, Gökçen Efe gibi kişiler dahil oldu. (Cebesoy, 1953:178) 3-Akhisar Yöresi: Bu bölgedeki Kuva-yı Milliye Teşkilatı 61. Tümen Komutanı Bekir Sami Bey’in destek- Milli Aydın müfrezesi Çerkez Ethem ve Milisleri Atatürk ile 15