Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

24 Yavuz Abadan, Mustafa Kemal ve Çetecilik, Varlık Yayınları, İstanbul 1964, s. 56, Özlem Yıldız, Kuva-yı Milliye’nin Sosyal ve Ekonomik Temelleri, Kuva-yı Milliye’nin 90. Yılında İzmir Batı Anadolu, I. Kitap, Edit: Oktay Gökdemir, İzmir 2010, s.167. 25 Osman Akandere-Erol Akcan, “Cephe Kumandanı Yönüyle Demirci Mehmet Efe”, Türk Tarihinde Efe ve Zeybek Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Hazırlayanlar: Metin Ekici- Günver Güneş, İzmir 2013, s.203. 26 M. Şefik Aker, a.g.e, C.II, s.235. 27 Sabri Sürgevil, “Milli Mücadele ve Yörük Ali Efe”, Milli Mücadele’de Aydın Sancağı ve Yörük Ali Efe”, , Editör: Günver Günveş – Mehmet Başaran, Milli Mücadele’de Aydın-8, Aydın Belediye Başkanlığı Yayını, Aydın 2007s.139. 28 Sadettin Demirayak, “Kuva-yı Milliye’nin Aydın’da Doğuşu”,Aydın 2007, s.65. Aydınel, Yağcılar’a giden grub içerisinde Yüzbaşı Faik, Tümen komutan yaveri İsmail Hakkı beyinde bulunduğunu belirtmiştir. Sıtkı, Aydınel, “Kuva-yı Milliye ve Yörük Ali Efe”, Milli Mücadele’de Aydın Sancağı ve Yörük Ali Efe”, Editör: Günver Günveş – Mehmet Başaran, Milli Mücadele’de Aydın-8, Aydın Belediye Başkanlığı Yayını, Aydın 2007, s.97. Aydınel, a.g.e., s.87. 29 Aydınel, a.g.e, s.88, Aydınel, “Kuva-yı Milliye ve Yörük Ali Efe”, s.97, Başaran, a.g.e, s.128. 30 M. Şefik Aker, İstiklal Harbinde 57. Tümen ve Aydın Milli Cidali, C.II , Ankara 1937, s.27-31. Demirayak, “Kuva-yı Milliye’nin Aydın’da Doğuşu”, s.66, Selahattin Tansel, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C.1, İstanbul 1991, s.27617 kişi içinde sekiz kişi efe ve kızanları, dokuz kişi subay, er ve memurlardan oluşmuştur. Aydınel, “Güneybatı Anado- lu’da Kuva-yı Milliye…”, s.94. 31 Asaf Gökbel, Milli Mücadele’de Aydın, Aydın 1964, s.128-129. 32 Sabri Sürgevil, Milli Mücadele ve Yörük Ali Efe, Milli Mücadele’de Aydın Sancağı ve Yörük Ali Efe, Edit:Günver Güneş-Mehmet Başaran, Aydın Belediyesi Yayını, Aydın 2007, s.145. başlamıştır. 24 Güneybatı Anadolu bölgesindeki kişiler ile sürekli ha- berleşilerek, yazışmalarda ihtiyaç- lar belirtilmiştir. Kuva-yı Millîye birlikleri kendi aralarında asker ve nefer temini sağlamışlardır. Bölge- de bulunan subaylar, vatan müda- faası yolunda, bir zamanlar devlet adına peşine düştükleri efelerle birlikte çalışmaya daha işin başında razı olmuşlardır. Dahası, bölgede bulunan subaylar ortaya çıkan di- renişin tamamen sivil bir görünüm almasını istemiş, hükümeti zor durumda bırakmama adına perde arkasında kalmayı yeğlemişlerdir Denilebilir ki, işgal sonrasında ortaya çıkan “de facto” durum, bölge insanını her türlü mevki ve makamı, kişisel hesapları bir yana bırakarak vatan müdafaası için bir “Efe”nin etrafında toplanmaya zorlamıştır. Kuva-yı Milliye, bazı bölgelerde ve bazı eylemlerinde 20-30 kişilik bir çete boyutuyla var oluyorken, bazı bölgelerde ve bazı zamanlarda 1.000-2.000 kişilik, hatta daha büyük, dönemin nizami ordu tümenlerine eşdeğer büyük- lüklerde de var olabiliyordu. 25 Şefik Aker bu nitelik değiştirmenin en önemli delili olarak var olan eşkıya çetelerinin Kuva-yı Milliye olarak Yunan işgal güçlerine karşı milli direnişin bir parçası haline gelmelerini şöyle belirtmiştir: 26 “Aydın Çevresinde mücadeleye katıl- mış 30’dan fazla grup vardı. Bunların 25’ten fazlasını yalnız Aydın ile Öde- miş grupları oluşturuyordu. Antalya ayrı olmak üzere diğer yerlerde eşkıya kalmadı. Hepsi düşmanla çarpışmak için işbirliğine girdiler. Bir başka deyişle şeklen çete olarak var olan yapılanmalar İzmir’in işgaliyle Ku- va-yı Milliye’ye dönüşmüştür. KUVA-YI MİLLİYE’NİN VURUCU GÜCÜ EFE GRUPLARI İzmir’in ve ardından 27 Mayıs 1919’da Aydın’ın işgale uğraması ile Yörük Ali Efe ve Kıllıoğlu Hü- seyin Efe zeybekleri ile 25 Mayıs’ta Çine’nin Yağcılar köyüne inmiş- lerdir. 27 Efelerle ilk temas Aksekili Mehmet Efendi’nin girişimiyle “İr- şad Grubu” adı verilen Köyceğizli Teğmen Necmeddin, Giritli Teğmen Zekai ve Halil Memduh Efendi Çine Yağcılar köyüne giderek Kıllı Hüseyin Efe’nin evinde gerçekleş- miştir. Bu görüşmede mücadeleye davet edilen efeler bir iki günlük bir düşünme sürecinden sonra Tümen kumandanının kendileri ile beraber olmasını istemişlerdir. 28 Aydın’ın işgalinden üç gün sonra 30 Mayıs günü yapılan görüşme- den sonra 31 Mayıs günü de aynı grup Yağcılar köyüne tekrar git- mişler. Efeler, el bombası talebinde bulunmuş, talepleri Yedek Subay Necmi Bey tarafından karşılandık- tan sonra efeler 1 Haziran 1919’dan itibaren harekete geçerek gönüllü toplamaya başlamışlardır. 29 Yunan kuvvetleri tarafından Aydın’ın işgalinden on gün sonra 5/6 Haziran 1919’da Çine As- kerlik Şubesi binasında asker ve efeler tarafından Kuva-yı Milliye kurulmuştur. Başlangıçta Yağcılar köyündeki bu kuvvet 17 kişiden oluşmuştur. 30 Efelerin liderliğinde kurulan ilk teşkilatın ilk liderliğine Yörük Ali Efe seçilmiştir. 31 Yörük Ali Efe, Aydın Kuva-yı Milliyesi’nin çekirdeğini oluşturmuştur. Efelerin bu harekete dahil olması ile efelere karşı hayranlık duyanlar onları doğal liderleri olarak görmüşler ve kendileri de harekete gönüllü olarak katılmışlardır. Yörük Ali Efe Çetesi, kızanlar, subaylar, memur- lar askerler ve gönüllülerden oluş- muştur. Sivil ve askerlerden oluşan bu tablo, sivil-asker işbirliğinin en önemli göstergesi olmuştur. 32 Kuva-yı Milliye’nin askeri açıdan başarılı eylemler gerçekleştirmesi, bu eylemlerin Yunan işgal ordu- sunu oyalamak, yıpratmak ve yormak açısından işe yaradığının görülmesi ve bunun duyulması, Kuva-yı Milliye’ye katılımı artıran unsurlardan biri olmuştur. Kuva-yı Milliye’nin Menderes bölgesinde- ki ilk eylemi de katılımı artırma yönünde hemen olumlu bir etki göstermiştir. Bu eylem, 16 Haziran 1919 gecesi Yörük Ali Efe ve 50 kadar arkadaşının Malkoç (Malgaç) Kuva-yı Milliye’nin askeri açıdan başarılı eylemler gerçekleştirmesi, bu eylemlerin Yunan işgal ordusunu oyalamak, yıpratmak ve yormak açısından işe yaradığının görülmesi ve bunun duyulması, Kuva-yı Milliye’ye katılımı artıran unsurlardan biri olmuştur. 22