Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

33 Aydınel, “Kuva-yı Milliye ve Yörük Ali Efe”, s.99, Aydınel, a.g.e, s.155-157. 34 Bayram Akça, “Yörük Ali Efenin Muğla’daki Faaliyetleri”, Milli Mücadele’de Aydın Sancağı ve Yörük Ali Efe, Aydın Belediyesi Yayını, Aydın 2009, s.117-125, Günver Gü- neş- Alpertunga Göçmen, “Yeni Arşiv Belgeleri Işığında Yörük Ali Efe’nin Muğla’daki Faaliyetleri”, Milli Mücadele’de Menteşe Sancağı ve Yörük Ali Efe, Pia Yayınları İstanbul 2013, s.177-216. 35 Sabri Sürgevil, “Kendi Belgelerinde Yörük Ali Efe”, Kuva-yı Milliye’nin 90. Yılında İzmir ve Batı Anadolu, Edit: Oktay Gökdemir, İzmir Büyükşehir Belediyesi APİKAM Yayını, İzmir 2010, s. 322-343. 36 Türk İstiklal Harbi II.cilt Batı Cephesi I. Kısım (Ankara: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı, 1963),137-138. 37 Sıtkı Aydınel, “Kuva-yı Milliye ve Yörük Ali Efe”, Milli Mücadelede Aydın Sancağı Ve Yörük Ali Efe, (Aydın Belediye Başkanlığı, 2007), 102. 38 Günver Güneş- Alper Tunga Göçmen, Yeni Arşiv Belgeleri Işığında Yörük Ali Efe’nin Muğla’daki Faaliyetleri, Milli Mücadele’de Menteşe Sancağı ve Yörük Ali Efe, Edit:- Günver Güneş, Pia Yayınları, İstanbul 2013, s.179-216, Emine Pancar, Aydın ve Muğla Kuva-yı Milliyesi. İzmir: Dokuz Eylül Ünv. Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Doktora Tezi, 2010. S. 220-230. 39 R. Salahi Sonyel, İngiliz Gizli Belgelerinde Türk –Yunan İlişkileri, Remzi Kitabevi, İstanbul 2011, s. 171. deresi üzerindeki bir demiryolu köprüsünü korumakla görevli Yunan birliklerine çok ağır zayiat verdirdikleri eylemdir. Buna ek olarak aynı anda Teğmen Mithat da bazı demiryolu köprülerini tahrip etmiştir. Kuva-yı Milliye’yi oluştu- ran az sayıdaki zeybek ve eski yeni bir avuç subayın gerçekleştirdiği bu eylemler yörede direniş yolunda morale ihtiyacı olanları cesaretlen- dirmiştir. 33 Yörük Ali Efe ve arkadaşları Milli Mücadele’nin başlatılmasında ve halkın mücadeleye inandırılma- sında oynadıkları önemli rolle, bölgede önemli bir güç unsuru oldular. Bir süre sonra Yörük Ali Efe, özellikle Muğla ve ilçelerin- de güvenilen, bağlanılan biricik otorite durumuna geldi. 34 Halkın hükümete bağlı idari birimlerinden beklediği fakat bulamadığı adalet ve güvenlik gibi konular, Yörük Ali Efe sayesinde belli bir düzene kon- du. Efe’ye müracaat edilen konular, birinin elbisesinin çalınmasından, öldürme olaylarına, para ve at gas- pına pek çok konuyu içermekteydi. Ayrıca kıyılarda yapılacak muame- leler, firariler gibi tüm konularda Yörük Ali Efe en önemli danışma ve karar mercii olmuştur. 35 Yörük Ali Efe, çevresinde sayıları giderek artan Kuva-yı Milliye bir- likleri ile ilk olarak Malğaç baskı- nını, ardından Erbeyli baskınını gerçekleştirmiştir. Aydın’da Yunan kuvvetlerine karşı yapılan taarruza altmış kişilik müfrezesi ile katılan Yörük Ali Efe ve Kıllıoğlu Hüse- yin Efe şehrin alınmasında büyük yararlık göstermişlerdir. 36 Yörük Ali Efe, Demirci Mehmet Efe’nin müca- deleye katılmasından sonra Dalama bölgesine yerleşmiş, gönüllüleri burada eğitip Umurlu’nun kuze- yinde bulunan Milli Aydın Alayı- na sevk etmiştir. 37 Cenubi Aydın Mıntıkası Kumandanı olan Yörük Ali Efe Muğla Heyet-i Merkeziyesi ile yakın ilişki kurarak, cephenin gerek iaşe ve ikmal faaliyetlerinde gerekse asker temininde gayretli faaliyetler yürütmüştür. 38 1919 yılı ortalarından itibaren Kuva-yı Milliyenin Menderes Bölgesinde etkinliği giderek arttı. Buna paralel olarak Kuva-yı Milliye birliklerinin sayısı da Demirci Meh- met Efe, Yörük Ali Efe, Durmuş Ali Efe, Danişmentli İsmail Efe, Hasan Hüseyin Efe, Çamlıcalı Hüseyin Efe, Mehmet Efe Müfrezesi, Koca Mustafa Efe, Gökçen Hüseyin Efe, Keleş Mehmet Efe, en güçlü sivil direniş gruplarıydı. Yörük Ali Efe müfrezesinin başlat- tığı direniş kısa sürede Aydın’da yankı bulmuş, Yunan birliklerine karşı pek çok baskın ve saldırı ger- çekleştirilmişti. 15-16 Haziran Malgaç Baskını Malgaç Baskını ile endişelenen Nazilli’deki Yunan Taburu 20- 21 Haziran gecesi ani bir şekilde Nazilli’yi boşaltarak Aydın’a doğru geri çekilmiştir. Mestan Efe ve Kara Durmuş Efeler- le birlikte Umurlu köprüsü dinamit- lenmiş 20- 21 Haziran 1919 tarihinde Teğmen Kadri’nin idare ettiği Muğla gönüllülerinin de desteği ile yapılan Erbeyli Baskını Yunanlıları şaşkına uğratmış, baskın Yunanlı- larla baş edilebileceği düşüncesini oluşturmuş, diğer efe ve zeybek grupları da Kuva-yı Milliye’ye katılmaya başlamışlardır. 21/22 Haziran gecesi Çerkesköy ve Yeniköy baskınları gerçekleşti- rilmiştir. Haziran 1919 günü Aydın’ı işgal eden 3.000 kişi oldukları tahmin edilen Yunan kuvvetlerini Ay- dın’dan çekilmelerini sağlamak için aynı gün subaylarla Yörük Ali ve Kıllıoğlu Hüseyin Efe’lerin de katıldığı bir toplantı yapılmıştır. Yunan komutanı Shinasi, İngiliz temsilci Hotder, İtilaf Devletleri temsilcileri, Aydın Rum Metropo- liti ve Aydın mutasarrıfına nota şeklinde verilmiştir. 39 Yörük Ali Efe ve arkadaşları öldü denilen bir milletin dirilişini İzmir’in işgalin- den 23 gün sonra İngiliz İstihbarat görevlilerine meydan okuyarak ilan ediyordu. Tek bir şey isteniyordu. Yunanlıların bölgeyi terk etmesi. Bunun arkasından da mücadeleye Yörük Ali Efe, çevresinde sayıları giderek artan Kuva- yı Milliye birlikleri ile ilk olarak Malğaç baskınını, ardından Erbeyli baskınını gerçekleştirmiştir. Aydın’da Yunan kuvvetlerine karşı yapılan taarruza altmış kişilik müfrezesi ile katılan Yörük Ali Efe ve Kıllıoğlu Hüseyin Efe şehrin alınmasında büyük yararlık göstermişlerdir. 36 23