Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

48 M. Akif Tütenk, Milli Mücadele’de Denizli, İzmir 1949, s.30. 49 Nuri Köstüklü, “Millî Mücadele’de Denizli, Isparta, Burdur ve Çevresindeki Azınlıkların Tutum ve Davranışları” ATAMD, C. V, S. XV ( Temmuz 1989) s.671-679;Bayar, a.g.e,C.VII,s.2241.;Naci Sadullah Daniş,Oğlu Demirci Mehmet Efe’yi Anlatıyor, Demokrat İzmir Gazetesi, 11 Kasım 1970, s.4. 50 İzmir’e Doğru(16 Teşrinisani 1335) No:1 51 Celâl Bayar, (haz. Tülay Duran) “Batı Cephesinde Kuvâ-yı Milliye’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri”, B.T.T.D., S.XV, (Mayıs 1986)s.,14. 52 TİTE Arş, KN: 91, GN:17, BN: 17/1/2/3. 53 Bekir Sıtkı Baykal, Heyet-i Temsiliye Kararları, TTK Yayını, Ankara 1974, s.63. 54 Salahi Sonyel, İngiliz Gizli Belgelerinde Türk-Yunan İlişkileri 1821-1923, Remzi Kitabevi, İstanbul 2011, s.196. 55 Mevlüt Çelebi, “Demirci Mehmet Efe’nin İki Mektubu”, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih İncelemeleri Dergisi, Sayı. XIV, İzmir 1999, s.104. 56 Şefik Aker, a.g.e, C.III, s.184, Nuri Köstüklü, a.g.e, s.179, Erol Akcan, Milli Mücadele’de Demirci Mehmet Efe, 1919-1920, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Ankara 2014, s.192. kârı umûmiye Nedir? Efkâr-ı umûmiye Demirci Mehmet Efe’dir. Bunu ele al- dıktan sonra efkâr-ı umûmiye her yere gelir ” tarzında vermiş olduğu cevap Demirci Mehmet Efe’nin bölgedeki otoritesini göstermesi açısından önemlidir. Demirci Mehmet Efe gerçeğinin İstanbul Hükümeti’nce kabul edil- diğinin en açık göstergesi Jandar- ma Umum Kumandanı Ali Kemal Paşa’nın bölgeye yaptığı seyahat sonrasında göndermiş olduğu raporlardan ve gazetelere verdiği beyanlarından anlaşılır. Demirci Mehmet Efe, cephenin dü- zenini bozabilecek her tür girişimi sert bir şekilde cezalandırıyordu. Bu bağlamda, cepheden kaçmaya teşebbüs edenler ve çağrıldığı halde cepheye katılmayanlara tavizsiz bir tutum sergilenmiştir. 48 Benzer şekil- de Yunanlılar adına casusluğa veya aracılığa yeltenenlerde Köşk’te kurulan Divan-ı Harp’te sorgulana- rak cezalandırılıyordu. 49 Bölgesinde asayiş ve düzene son derece önem veren Demirci Mehmet Efe’nin din ayrımı gözetmeksizin bu türden davranışlarda bulunanları cezalan- dırdığı bilinmektedir. 50 Demirci Mehmet Efe, bölgeye gelen ecnebilerin izinsiz olarak cepheyi gezmelerine de izin vermiyordu. 51 Bunun yanı sıra, sivillerin cephe gerisinde serbestçe seyahat etme- sine de sınırlamalar getirilmiştir. 52 Heyet-i Temsiliye Riyâseti, 25 Kasım 1919’da Demirci Mehmet Efe’den cephe bölgesinde düşman propagandasına meydan verilme- mesini, ecnebi subayların kıtalar ile temastan men edilmesini istemiş- tir. Heyet-i Temsiliye, bu konuda mecbur kalınması halinde İngiliz ve Fransızlara karşı silah kullanma yetkisini Demirci Mehmet Efe’ye vermiştir. 53 Demirci Mehmet Efe 11 Kasım 1919’da General Milne’e gönderdiği mektupta Yunanlıları Anadolu’yu boşaltmaya davet et- miş ve şu uyarılarda bulunmuştur. “Ölünceye kadar tırnak ve dişleri- mizle kendi kendimizi savunaca- ğız”. 54 Demirci Mehmet Efe benzer uyarıları ve meydan okumayı General Nider’e yazdığı mektupta da dile getirmiştir. 55 Heyet-i Temsiliye Riyâseti, 25 Kasım 1919’da Demirci Mehmet Efe’den cephe bölgesinde düşman propagandasına meydan verilme- mesini, ecnebi subayların kıtalar ile temastan men edilmesini istemiş- tir. Heyet-i Temsiliye, bu konuda mecbur kalınması halinde İngiliz ve Fransızlara karşı silah kullanma yetkisini Demirci Mehmet Efe’ye vermiştir. Yunanlılarla çatışmaların şiddetlendiği tarihlerde suç işleyen gayr-i Müslimleri cezalandıran Demirci Mehmet Efe Nazilli’de bulunan 400 Rum’un kılına bile do- kunmadan Denizli ve civar yerlere nakledilmesini sağlamıştı. 56 İSTANBUL HÜKÜMETLERİ VE AYDIN KUVA-YI MİLLİYESİ Damat Ferit Paşa hükümeti tarafın- dan, Aydın ve çevresinde Yunan- lılara karşı direnen içinde efe ve zeybek gruplarının da bulunduğu Kuvâ-yı Milliyeciler, yalancı mil- liyetçilik, dinsizlik, şakilik, asilik, münafıklık, bağilik, eşkıyalık, yağmagerlik, alçaklık, sergerdelik, soygunculuk, haydutluk, zorbalık, fitne ve fesatçılık vb. şekillerde itham edilip ve halkı katledip aha- linin mallarını ahz ü gasp etmek, Hükümet ile milletin arasını açmak, köyleri basıp tahrip etmek ve yağmalamak, Padişaha ve Halifeye isyan etmek, hırs ve ihtiras peşinde koşmak vb. ile suçlanmıştır. Kuvâyı Milliye Hareketi de, kuvâ-yı gayr-ı milliye, kuvâ-yı işgaliye, kuvâ-yı bağiye, eşhas-ı bağiye, makît-i şeka- vetkarane, harekât-ı bağiye, fitne-i bağiye, kuvve-i müsellah-ı bağiye, güruh-ı eşkıya vb. şekillerde itham edilmiştir. Damat Ferit Paşa Hü- kümeti ve destekçileri tarafından Kuvâ-yı Milliyecilere ve harekete yöneltilen bu itham ve suçlama- ların amacı halkın Kuvâ-yı Milli- ye’ye düşman olmasını sağlamak ve halk-hükümet işbirliği netice- sinde Kuvâ-yı Milliye’yi ortadan kaldırmaktır. Kuvâ-yı Milliye’ye Heyet-i Temsiliye Riyâseti, 25 Kasım 1919’da Demirci Mehmet Efe’den cephe bölgesinde düşman propagandasına meydan verilmemesini, ecnebi subayların kıtalar ile temastan men edilmesini istemiştir. Heyet-i Temsiliye, bu konuda mecbur kalınması halinde İngiliz ve Fransızlara karşı silah kullanma yetkisini Demirci Mehmet Efe’ye vermiştir. Yunanlılarla çatışmaların şiddetlendiği tarihlerde suç işleyen gayr-i Müslimleri cezalandıran Demirci Mehmet Efe Nazilli’de bulunan 400 Rum’un kılına bile dokunmadan Denizli ve civar yerlere nakledilmesini sağlamıştı. 56 25