Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

endişesiyle izin verilmemiştir. Hatta bir kısmının Yunan kuvvetle- rini takip etmekten alıkonuldukları, silahlarının alınarak köylerine gön- derildikleri de görülmüştür. Güven duyulan Yörük Ali Efe ve Durmuş Ali Efe gibi efelere izleme yasağı konulmamış İzmir’e girmelerine engel olunmamıştır. 98 SONUÇ Efeler ve Zeybekleri Yunan kuvvet- lerini baskın ve hücumlarıyla rahat- sız etmişlerdir. Yunan kuvvetlerinin Batı Anadolu bölgesinde kolayca ilerlemelerinin önünde en büyük engeli teşkil etmişlerdir. Özellikle Milli Mücadele karşıtlarının aktif faaliyet göstermelerini engellemiş- ler, Kuva-yı Milliye’ye katılımla- rın artmasına yardımcı olmuştur. Siyasi ve ekonomik kaygılarla Milli Mücadeleye taraftar olmayan “nüfuzlu tabakanın isteyerek veya istemeyerek” Milli Mücadeleye ilgi duymalarına ve destek vermelerini sağlamışlardır. Kuva-yı Milliye içinde efe ve zeybeklerin etkili olduğu süreç, dü- zenli ordunun kurulmasına kadar yaklaşık bir buçuk yıl olmuştur. Bu sürecin sonunda düzenli ordu içerisinde yer alarak desteklerini sürdürmekle birlikte efe ve zeybek- lerin mücadele içindeki etkin rolleri sona ermiştir. Hedefleri ve amaçları Yunan işgal güçleri olduğu için Milli bir nitelik taşıdıklarını söyleyebiliriz. Ay- dın Sancağında ağırlığını Efe ve Zeybeklerin oluşturduğu milisler Yunan güçlerini cephe gerisinde oyalamayı, zedelemeyi ve yıprat- mayı başarmış Milli Mücadele’nin kazanılmasında önemli bir rol oynamışlardır. Demirci Mehmet Efe’nin Milli Mücadele’ye katılımı ile Milli Kuvvetler bir cephede toplandı ve topyekûn savaş verebilme imkânı doğdu. 1919 Temmuz’undan, dü- zenli orduya geçişin başladığı 1920 Kasım’ına kadar, Aydın ve çevre- sindeki Kuvayı Milliye örgütleri Demirci Mehmet Efe’nin önderliğinde Yunan işgal kuvvetlerinin ilerleyi- şini durduran tek kuvvettir. Aydın Kuvayı Milliyesi adını verdiği- miz bu direniş gruplarının sevk ve idaresinde ‘ibtidailiğine rağmen üstün zekası’ ile Demirci Mehmet Efe’nin kendini vatanın kurtarılmasına ne kadar yürekten adamış olduğunu gördük. Babasını döverek felç eden subayı ve efesi Gökdeli’yi öldüren çete efradını sırf silahlı direnişe katabilmek için, öfkesini yenerek affetmesi milli gayeler uğruna Demirci Efe’nin ne kadar fedakâr olabildiğini göster- mektedir. Halkın yeni bir savaşa karşı isteksizliği ve fakirlik, azın- lıkların çoğunun düşman hesabına çalışmaları, Rum çetecilerinin asa- yiş bozucu eylemleri, iç ayaklan- malar Damat Ferit Hükümeti’nin teslimiyetçi politikaları savaşın tek düşmanın Yunanlılar olmadığını gösteriyordu. Demirci Mehmet Efe faaliyet alanında bulunan halka bazen beyannameler yayınlaya- rak bazen de emrivakiyle silahlı kuvvetlerin sayısını yükseltmeyi başarmıştır. Aydın Kuvayı Milliyesi’nin başı 98 Çamlıcalı Hüseyin Efe gibi tehlikeli bulunanlar şehirlere sokulmamıştır. Armağan, “Boz Menderes’ten Bozdağlar’a…”, s.110. Armağan, a.g.e., s.123. 30