Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 61 | Haziran 2020

uğramış olması, artık Şefik Beyin oradan alınmasını zaruri kılıyordu. Ondan sonra da Demirci Efe’nin cezalandırılmasına yol bulmak lazımdı.’’ (S. 256) Ve Şefik Bey kumandanlıktan alınır. Şefik Beyin Tümen Kumandan- lığından alınması Demirci Efe’yi endişelendirmiştir. Çünkü eğer Miralay Denizli vakasından ötürü sorgulanır ve yargılanırsa, ayni şey kendisi için de kaçınılmazdır ve işin sonu darağacıdır. Bu endi- şe içinde Mustafa Kemal Paşa’ya telgraf çekerek, Şefik Bey hakkında birçok övücü sözler söyledikten sonra, kumandanlıktan alınma- masını rica eder. Ayrıca Denizli hadisesi hakkında verdiği bilgilere inanılmadıysa, bir tahkik heyeti kurularak tahkik edilmesini ister. Mustafa Kemal Paşa cevabi telgra- fında, Yunan ordusu karşısında her cephede görülen geri çekilmeler Büyük Millet Meclisi’nde enine boyuna görüşülmüş ve bütün fırka kumandanlıklarında geniş deği- şiklikler yapılması kararı hükümet tarafından alınmıştır diyor. Ayrıca, Denizli hadisesi hakkında verdiği bilgilere itibar edildiğini ve bir muameleye lüzum görmediklerini ve görmeyeceklerini söyleyerek, yeni fırka komutanı ile de samimi ilişki içinde, daha önce olduğu gibi vatanperverane hizmetlerinin devam edeceğine güvendiğini ve beklediğini ekleyerek, rahatsızlığını ve kuşkularını gidermeye çalışıyor. Söz şimdi yine Fahrettin Altay Paşa’da: ‘’Mustafa Kemal’in bu telgrafı bizim için de bir direktif mahiyetin- de idi. Denizli cinayetini yapan bir sergerdenin şimdilik idare edil- mesi lazım geldiğini gösteriyordu. Hakikaten o sıralarda isyanlar her tarafta o kadar çok idi ki bunlara yeni bir ilaveye meydan bırakılma- malıydı.’’ (S: 258) ‘’… Oradan trenle Denizli’ye gittik, Efe tarafından karşılandık. Bu defa daha sakin ve hürmetkâr idi. Nazmi Bey (De- nizli’ye mutasarrıf vekili ve tümen kumandanı olarak tayin edilen yarbay. Ö.G.) gelmişti. Kendisine olan işlerden bilgi ve gizlice Demir- ci Efe’nin cezalandırılması yolunda talimat verdim. Cephe Kumandanı Ali Fuat Paşa’nın da bu fikirde olduğunu söyledi’ (S.259) Kolaylıkla anlaşılabileceği gibi, her şey anında tahkik edilip Anka- ra’ya raporlanmaktadır. Aksi halde Mustafa Kemal Paşa duruma nasıl hakim olacak ve kararlarını nasıl alabilecekti ki? Dolayısıyla mecliste kullandığı cümle, kafasındaki plan doğrultusunda kurulmuş stratejik bir cümledir ve ‘herhalde’ sözcü- ğü oraya bilinçle yerleştirilmiştir. Ne var ki bu cümle Denizli’nin şanssızlığı olmuştur ve şanssız- lıklar bununla da kalmayacaktır. Lakin bu şanssızlıklar –ne garip bir tecellidir ki- vatanın kurtulu- şu yolunda yaşanmıştır. Şöyle ki, Denizli Vakasından birkaç ay sonra, Konya’da Delibaş isyanı patlayacak ve Konya’ya yürüyen Refet Bey’in arkasını; Isparta Antalya arasını, temizlemek görevi 57. Tümene ve Demirci Efe’ye verilecektir ki, bu da Demirci’nin şansı olmuştur. Ondan sonra da Kurtuluş Savaşı başla- yacak, tabii olarak Denizli Vakası gündem dışına çıkacaktır. Savaş zaferle ve kurtuluşla sonuçlanınca da, Denizlililer dışında kimsenin umurunda olmayacaktır. Yalnız, bütün hemşerilerimin şundan emin olmalarını isterim ki, Denizli’de asla ‘tedibi istilzam edecek’ bir hadise olmamıştır. Ne o gün olmuştur, ne o günden önce- sinde olmuştur, ne de o günden bu güne… Bu memleketin temiz yü- rekli ve çalışkan halkı, ülkenin içine düştüğü her badireden, çalışkanlık ve ferasetleri sayesinde alınlarının akıyla çıkmışlardır. Şimdi, yavaş yavaş Denizli Vaka- sına doğru yola çıkalım. Mecliste Yalnız, bütün hemşerilerimin şundan emin olmalarını isterim ki, Denizli’de asla ‘tedibi istilzam edecek’ bir hadise olmamıştır. Ne o gün olmuştur, ne o günden öncesinde olmuştur, ne de o günden bu güne… Bu memleketin temiz yürekli ve çalışkan halkı, ülkenin içine düştüğü her badireden, çalışkanlık ve ferasetleri sayesinde alınlarının akıyla çıkmışlardır. Eski Tabakhane. Gazi İlkokulundan çekilmiş 42