Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 70 (Temmuz 2025)

34 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI Bu noktalardan birisi de Denizli ili olarak bilinmektedir. Zira Tür- kiye’nin en net tanımlanmış ve en eskiye tarihlenen insan fosili de Denizli-Honaz-Kocabaş’tan çıkan Homo erectus fosili olarak bilinmektedir. Afrika dışındaki en eski insan fosillerinden birisinin Gürcistan’da bulunmuş olması, Türkiye’nin bu noktada potansi- yeline işaret ederken, Kocabaş’tan tanımlanan kafatası parçaları önemli bir boşluğu doldurmuştur. Bu fosille çağdaş olarak anılabi- lecek diğer memeli sınıfı üyeleri- nin de bölgede bulunmuş olması, Denizli’nin ve Anadolu’nun Ple- istosen devrede hem insan hem de hayvan grupları için oldukça önemli olduğunu göstermektedir. Pleistosen Dönem’de Denizli Faunası Yazı içerisinde detaylı bilgileri bulunan Kocabaş adamı ( Homo erectus ) haricinde, Denizli ilinin Pleistosen devresinde diğer hay- van gruplarına dair de kayıtlar bulunmaktadır. Literatürdeki bazı veriler ve son yıllarda bölgede yapılan yüzey araştırmalarında önemli bir faunanın varlığı göze çarpmaktadır. Denizli ilinin fosil potansiyeline, bölgedeki traver- ten ocaklarının da olumlu katkı yaptığı belirtilebilir. İlk görünüşte fosillere zarar verebilecek yapıda gibi görünse de, her ne kadar sis- tematik bir kazı yapmaya elve- rişli olmasa da, travertenlerin fosil barındırma açısından son derece potansiyelli olduklarının altı çizil- melidir. Fosiller için doğal bir bir koruma sağlayan traverten olu- şumları, Denizli’de Kocabaş insa- nının da yaşadığı Pleistosen devre faunasına ait önemli verilerin or- taya çıkmasını sağlamıştır (Resim 1). Denizli’de Homo erectus ’un ya- nısıra Pleistosen devreye ait bulu- nan önemli fosiller arasında yak- laşık 1 ila 1,5 milyon yıl öncesinde yaşamış gergedan (Stephanor- hinus ertuscus) (Resim 2), ceylan (Gazella), bizon (Bison sp). (Resim 3), at (Equus altidens) (Resim 4), geyik (Metacervocerus, Arverno- ceros, Dama), zürafa (Paleotragus sp.) ve mamutlara (Mammuthus meridionalis) (Resim5) ait fosillerin varlığı bilinmektedir. Taş Devri’nde Denizli ilinde yaşa- mış olan gergedanlar, Geç Pliyo- sen dönemden erken Pleistosen sonlarına (3.2 – 1. Milyon yıl) kadar başta Avrupa ile Karadeniz kıyısı ülkeler (Gürcistan, Rusya, Ukray- na) olmak üzere 60’tan fazla fosil lokalitesinde kayıtlanmış, döne- minin en yaygın iki boynuzlu ger- gedan türüdür. Vücut uzunluğu 3 metre, omuz yüksekliği ise 1,5-1,8 m kadardır. Çalılıkalanlarda ve ormanlıkalan- Taş Devri’nde Denizli ilinde yaşamış olan gergedanlar, Geç Pliyosen dönemden er- ken Pleistosen sonlarına (3.2 – 1. Milyon yıl) kadar başta Avrupa ile Karadeniz kıyısı ülkeler (Gürcistan, Rusya, Ukrayna) olmak üzere 60’tan fazla fosil lokalitesinde kayıt- lanmış, döneminin en yaygın iki boynuzlu gergedan türü- dür. Vücut uzunluğu 3 metre, omuz yüksekliği ise 1,5-1,8 m kadardır. Resim 2. Taş Devri gergedan (uchytel.com)