Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 70 (Temmuz 2025)

36 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI D enizli’de yürütülen arkeo- lojik yüzey araştırmaları ve kazılar, Anadolu’nun batı yarısında yer alan diğer bölgeler gibi Denizli’de de ilk çiftçi yerleşik toplulukların günümüzden yakla- şık olarak 9 binyıl önce ortaya çık- maya başladığını kanıtlamıştır. Ekşi Höyük, sadece Denizli’nin de- ğil, tüm Batı Anadolu’nun Neolitik dönemine dair en kapsamlı bilgi- ler sunan yerleşimlerinden biridir. Mimari yapıları, üretim alanları, günlük yaşam izleri ve sembolik dünyasıyla, bu yerleşim Neolitik Çağ insanlarının yaşamına dair bütünsel bir bakış sunar. Neolitik Çağ’ın, avcı-toplayıcı göçe- be toplulukların, evcilleştirilmiş bit- ki ve hayvanlara dayalı bir yaşam tarzı sürdüren yerleşik ilk köy top- luluklarına dönüştükleri bir dönem olduğu üzerinde uzlaşılan bir yak- laşımdır. Bu nedenle, bazen “Neo- litik Devrim” olarak da adlandırılan bu yeni evre insanlık tarihinde kök- lü değişimlerin yaşandığı bir dö- nem olarak kabul edilir. Arkeolojik araştırmalar insan toplumunun yaşam ve geçim biçiminde köklü değişimleri beraberin getiren bu yeni sürecin Anadolu’nun hemen her bölgesinde, Ege kıyılarından Mezopotamya düzlüklerine ka- dar uzanan hemen her bölgede yaşandığını göstermektedir. Diğer yandan Neolitiğin zamanlaması- nın her bölgede eşzamanlı oldu- ğunu söylemek mümkün değildir. Neolitik yaşam tarzına sahip ilk topluluklar Yakındoğu’da günü- müzden yaklaşık 12 binyıl önce- sinden başlayarak görülürken İç Anadolu’da bu tarih yaklaşık ola- rak 11 binyıl öncesine kadar inmek- tedir. Anadolu’nun batı yarısında, İç Anadolu’dan başlayarak Ege ve NEOLİTİK ÇAĞ’DA DENİZLİ: İLK ÇİFTÇİ TOPLULUKLAR VE YERLEŞİK YAŞAM Neolitik Çağ’ın, avcı-toplayıcı göçebe toplulukların, ev- cilleştirilmiş bitki ve hay- vanlara dayalı bir yaşam tarzı sürdüren yerleşik ilk köy topluluklarına dönüştükleri bir dönem olduğu üzerinde uzlaşılan bir yaklaşımdır. Bu nedenle, bazen “Neolitik Devrim” olarak da adlandı- rılan bu yeni evre insanlık tarihinde köklü değişimlerin yaşandığı bir dönem olarak kabul edilir. Prof. Dr. FULYA DEDEOĞLU Doç. Dr. ALİ OZAN Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, İzmir. Pamukkale Üniversitesi, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Arkeoloji Bölümü, Denizli.