Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 70 (Temmuz 2025)

37 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI Marmara kıyılarına değin uza- nan geniş sahada ise Neolitik yaşam tarzına sahip ilk topluluk- lar yaklaşık olarak 9. binyıl önce ortaya çıkmaya başlar. Deniz- li’de yürütülen arkeolojik yüzey araştırmaları ve kazılar, Anado- lu’nun batı yarısında yer alan di- ğer bölgeler gibi Denizli’de de ilk çiftçi yerleşik toplulukların günü- müzden yaklaşık olarak 9 binyıl önce ortaya çıkmaya başladığını kanıtlamıştır. Neolitik Devrim - Yeni Bir Yaşam Tarzı Yaklaşık olarak günümüzden 12 binyıl önce yeryüzünün önemli bir bölümünü kaplayan buzulla- rın erimesiyle birlikte Buzul Çağı sona ermiştir. Buzul Çağı’nın sona ermesi ile ortaya çıkan optimal iklim koşullarında Yakındoğu’da avcı-toplayıcı toplulukların ilk önce yerleşik yaşama geçtikleri peşi sıra tahıl türlerini ekip dik- meye, koyun ve keçi gibi yabani sürü hayvanlarını evcilleştirmeye başladıkları görülür. Neolitik top- lulukların ilk olarak ortaya çıktığı yer Bereketli Hilal olarak adlan- dırılan bölgededir. Bereketli Hilal Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Torosları, Zagros Dağları ve Le- vant olarak adlandırılan Doğu Akdeniz sahil şeridinin oluştur- duğu hilal biçimli alanı adlan- dırmak için kullanılmaktadır. Bu bölge ilk kez Neolitik Çağ’da ev- cilleştirilen tahıl ve hayvanların yabani türlerinin doğal yayılım alanını da oluşturmaktadır. Bu- zul Çağı’nın son birkaç binyılın- dan başlayarak bu hayvan ve bitki türlerinin olumlu ikim koşul- larında yaygınlaştıkları ve yayı- lım alanlarının genişlediği düşü- nülmektedir. Bölgede yaşayan avcı-toplayıcı grupların bu duru- mu bir avantaja dönüştürdükleri ve doğadan yabani tahıl türlerini toplayarak tüketmeye başladık- ları görülür. Ancak iklimdeki kısa süreli dalgalanmalar olarak tarif edilebilecek iklimsel salınımlara bağlı olarak yaşanan soğuk ara dönemlerde yabani tahıl türleri azalmıştır. Buna bağlı olarak ta- hıllara bağlı bir hayat sürdüren insanlar, tahılları ekip dikmeye başlamış ve zaman içerisinde kültüre alınmış tahıl türleri orta- ya çıkmıştır. Her ne kadar yer- leşik yaşama geçiş ve tahılların kültüre alınması süreci çok daha karmaşık ve çok boyutlu bir ge- lişme olsa da iklimin ve iklimsel salınımların önemli bir etken ol- duğu söylenebilir. Türkiye’de bu İklimdeki kısa süreli dalgalan- malar olarak tarif edilebilecek iklimsel salınımlara bağlı olarak yaşanan soğuk ara dönemlerde yabani tahıl türleri azalmıştır. Buna bağlı olarak tahıllara bağ- lı bir hayat sürdüren insanlar, tahılları ekip dikmeye başlamış ve zaman içerisinde kültüre alın- mış tahıl türleri ortaya çıkmıştır Resim 1. Ekşi Höyük Neolitik Dönem Genel Mimari