Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 70 (Temmuz 2025)

38 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI ilk Neolitik topluluklar son on yıl içerisinde ismi sık sık duyu- lan Göbeklitepe ve Karahantepe gibi yerleşimlerden bilinmek- tedir. Bereketli Hilal’de yaklaşık 12 binyıl önce başlayan Neolitik yaşam tarzının zaman içerisinde İç Anadolu ve batısında bulunan bölgelerde belirmeye başladığı görülür. İlk Neolitik topluluklara ilişkin tarihlerin Bereketli Hilal bölgesinde daha eski olması bazı bilim insanlarını Neolitik Yaşam tarzının kökeninin bu bölge oldu- ğunu düşünmeye yönlendirmiş- tir. Bu bakış açısına göre Neolitik topluluklar göç ya da mal ve bil- gi aktarımı gibi çeşitli mekaniz- malar ile bu yaşam tarzının Batı Anadolu’ya Ege kıyılarına hatta Avrupa’ya aktarılmasına neden olmuştur. Doğu Akdeniz sahil şeridinde ve hatta Kıbrıs’ta bulunan Neoli- tik toplulukların İç Anadolu’da Dağlık Kapadokya yöresinde bulunan obsidyene erişimleri- nin olduğunu yapılan arkeolo- jik kazılardan biliyoruz. Ve hatta Anadolu’da sadece belirli böl- gelerde ve belirli kaynaklarda bulunabilen obsidyenin Deniz- li Çal’da bulunan Ekşi Höyük’e kadar ulaştığını biliyoruz. Ekşi Höyük bir yandan Dağlık Kapa- dokya diğer yandan Ege Deni- zi’nde Melos Adası’nda bulunan obsidyenlerin ortaya çıkartıldığı bir yerleşim olarak karşımıza çık- maktadır. Bu nedenlerle Neolitik Dönemde insanların çok uzak bölgeler arasında dahi birbirleri ile ilişkilerinin olduğunu söyleye- biliriz. Dolayısıyla böylesi iletişim ağları üzerindenmal-bilgi aktarı- mı ve hatta göç ile Yukarı Men- deres Havzası ve Ege kıyılarında hatta Avrupa’da Neolitik yaşam tarzının kurulmasına katkısının olması mümkün görünmektedir. Sonuçta nedeni her ne olursa ol- sun günümüzden yaklaşık 9 bin- yıl önce Güneybatı Anadolu’da ve Denizli’de ilk Neolitik topluluk- ların artık yaşamaya başladığı İlk Neolitik topluluklara iliş- kin tarihlerin Bereketli Hilal bölgesinde daha eski olması bazı bilim insanlarını Neolitik Yaşam tarzının kökeninin bu bölge olduğunu düşünmeye yönlendirmiştir. Bu bakış açısına göre Neolitik toplu- luklar göç ya da mal ve bilgi aktarımı gibi çeşitli mekaniz- malar ile bu yaşam tarzının Batı Anadolu’ya Ege kıyıla- rına hatta Avrupa’ya aktarıl- masına neden olmuştur. Resim 2. Ekşi Höyük ve Menderes Nehri Denizli’nin hemen her ilçesinde Neolitik döneme tarihlenen çok sayıda höyük bölgenin Neolitik çiftçiler için uygun yaşam koşulla- rına sahip zengin bir bölge olduğunu işaret etmektedir. Bu höyüklere ilişkin ilk araş- tırmalar 1950’li yıllara kadar geriye gider.