Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 70 (Temmuz 2025)

8 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI üzere Türkiye Jeoloji Kurultayı’n- da bir sunum yaparak, (Alçiçek vd. 2006) konunun uzmanlarını buluntuyu incelemeye davet et- tim. Fosilin kendine ait çok özel karakteristiklerinden dolayı ma- kalenin yayın aşaması uzun za- man aldı ve nihayet konusunda önde gelen American Journal of Physical Anthropology dergisinde yayınlandı (Kappelman vd. 2008). Dahası, “Denizli Adamı” fosili bu önemli derginin kapak resmi ola- rak önemli bir başarı elde etmiş oldu. Yayının hemen ardından uluslararası platformlara yönelik bir basın duyurusu yaparak fosi- lin dünyanın en önde gelen basın kuruluşlarında yer alması sağlan- dı. Fosil, uluslararası platformda yayınlanarak eski bir insana ait olduğu bilimsel olarak ispatlan- ması sürecinin tamamlanmasının hemen ardından korunması için Denizli Müzesi’ne teslim edilerek sergileneceği günü beklemeye başladı. Yer altında gömülü kemiklerin boşluklarında yeraltı sularının ta- şıdığı minerallerin kristalleşmesiy- le taşlaşan fosil oluşum sürecinin aksine Denizli Adamı, ölümünün hemen ardından karbonatlı sular- la kaplanarak atmosferle teması kesilmiş ve 1.2 milyon yıl boyun- ca kemik dokusu korunmuştur. Bu durumda 1.2 milyon yıl sonra tekrar atmosferik koşullara çıkın- ca güncel kemiklerde olduğu gibi üzerini bakteriler kaplamaya baş- lamış, bunun için Fransa’da yaptı- rılan özel bir antibakteriyel kutuya konarak saklanmıştır. Denizli Ada- mı bu özelliğiyle kemik dokusu ve yüzeyine ait tüm anatomik özel- likleri koruyan tek insan fosilidir. Ayrıca, kafatasının iç yüzeyinde korunmuş oyukların tüberküloz kaynaklı olduğu değerlendirilerek, şimdiye dek insanların yerleşik hayata geçişiyle bağdaştırılan ve- rem hastalığının tarihçesini değiş- tirerek tıp tarihine önemli bir katkı yapılmıştır. Yeni Taş Devri hem- şerimiz Anadolu’da insan yerleşi- mini milyon yıl geriye götürdüğü gibi verem hastalığının tarihini de bilinenin çok daha gerisine taşımış oldu. Denizli için büyük bir özlem olan Kent Müzesi nihayet 2024 yılın- da Kültür ve Turizm Bakanı Sayın Mehmet Nuri Ersoy tarafından açılarak Denizli Adamı fosilinin ori- jinali, Denizli’de bulunan diğer fo- sillerle birlikte sergilenmeye başla- narak kentimiz için çok önemli bir kazanım sağlanmış oldu. Denizli Adamı bugün, Denizli Kent Mü- zesi’nde dış kirliliklerden izole, sa- bit sıcaklık ve nem ortamında özel bir cam kutuda sergilenmektedir. Denizli Kent Müzesi’nde kentimi- zin hafızasını canlandıran pek çok değerli eser ile birlikte kentimizin Anadolu’daki en eski geçmişe sa- hip insan yerleşimi olduğunu vur- gulayan Denizli Adamı fosili yerli Texas Üniversitesi’nden Prof. Dr. John Kappelman ile ile- tişime geçerek kafatasının çeşitli yönlerden çekilmiş re- simlerini gönderdim. Resim- leri inceleyen Kappelman, buluntunun Homo erectus olarak adlanan Taş Devri’n- de yaşamış bir insana ait olabileceğini değerlendire- rek, fosili görmek ve yerinde incelemek üzere Türkiye’ye gelerek gerekli incelemeleri gerçekleştirip, çalışmalarını bir makale olarak yazarak yayınlanmak üzere sundu. Denizli Honaz ilçesi Kocabaş bölgesinde 1.2 milyon yıl önce bulunan büyük bir göle doğru ilerleyen travertenlerin önünde, göl kenarında yaşamını sürdüren Denizli Adamı (çizim: Frank Wesselingh, NATURALIS Biodiversity Center)