Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 67 (Ekim 2024)

22 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI Denizli’de başlayan direniş hare- ketleri ve gelişmeler; Denizli’de- ki Rumlar tarafından İzmir’deki Yunan kuvvetlerine bildirilmiştir. Denizli Rumları Yunan taarruzu ve Yunan işgalini teşvik eden bir tutum içine girmişlerdir. 23 Deniz- li’de Rumlar Yunan askerlerine sunmak için kuzular hazırlar iken, Sarayköy Rumları biri Tosunlar tarafındaki şose üzerinde, diğeri istasyonda şube hizasında cadde üzerinde iki zafer takı kurmuşlar- dı. 24 Rumlar Acıpayam, Sarayköy ve Honaz’da çoktan düşmanca faaliyetler içerisine girmişler, Yu- nan ordusuna iltihak, istihbarat sağlama, patlayıcı maddeler bu- lundurma, Yunan bayrakları ve kültürüne dair emanetleri muha- faza işlerine başlamışlardı. 25 Müftü Ahmet Hulusi Efendi’nin, konuşmalarıyla halk üzerinde tesirli olması, Denizli’de Milli Mü- cadele ve teşkilatlanmanın öncü- lüğünü yapması nedeniyle, İz- mir’de çıkan Rumca gazetelerde aleyhinde küfürler savurulmuş- tur. Denizli’de Mutasarrıf Faik, Askerlik Kalem Reisi Albay Tevfik, 57. Topçu Alay Komutanı Binba- şı Hakkı, Denizli Polis Komiseri Hamdi Beyler, Denizli Türk Ocağı çatısı altında toplanan aydınlar, yedek subaylar, vatanperver eş- raf direniş yanlısı tavır sergilerken, karşılarında yer alan Hürriyet ve İtilafçılar direnişten yana tavır sergilememişlerdir. Rumlar, bu süreçte alttan alta Hürriyet ve İti- lafçılar gibi mücadele aleyhinde olanları tahrik etmekten geri dur- mamışlardır. 26 Yunanlıların Denizli istikametine doğru ilerlemeye başlamaları, Rum ve Ermenilerin kendi kültür- lerini açıktan açığa propaganda yapmaları yönünde cesaretlen- melerine neden olmuştur. Hatta azınlıkların casusluk ve hainlikleri yanında, Yunan ordusuna yazı- lanlar dahi olmuştur. Bu vahim durumdur ki, Rumların iç bölge- lere göç ettirilmelerinin temel ge- rekçesini hazırlamıştır. 27 2-Müftü Ahmet Hulusi Efendi’nin Aldığı Önlemler Müftü Efendi, şehirde yaşanan gelişmeler karşısında gösterdi- ği duyarlılık ile Milli Mücadele karşıtı olanların doğrudan hedefi haline gelmiştir. 28 Kendisi tehdit edildiği gibi, ailesinin hayatı da tehlike altına girmiştir . Denizli’de yaşamak Müftü Efendi için gide- rek imkansızlaşmaya başlamıştır. Bu nedenle Müftü Efendi duru- mun olumsuzluklarını bertaraf etmek için bir takım çözüm yol- ları aramak durumunda kalmış- tır. Müftü Efendi’ye göre Yunan ilerleyişi karşısında en büyük teh- like yerli Hristiyanlardır. Eğer Yu- nanlılar Menderes nehrini geçip Denizli’ye doğru ilerlerse, Denizli ve Honaz’daki Rumların ayakla- narak zaten perişan olan halkı tamamen yok etmeleri ve du- rumdan istifade ederek her çeşit rezaleti yapmaları içten bile de- ğildir. Müftü Efendi ilk tedbir ola- rak Hıristiyan cemaatinin kilise ve ileri gelenlerini Milli Heyet Daire- si’nde toplayarak, eğer bizim bu günümüzde her hangi bir kötülük etmezler ise kendilerinin her tür- lü fenalık ve tecavüzden koruna- cağını söylemiştir. Gayrimüslim unsurlardan söz almasına rağ- men yine de verdikleri söze itimat edememiştir. Nihayetinde Müftü Efendi, Rumların güven verme- yen tutumları nedeniyle Deniz- li’den uzaklaştırılmalarının en iyi tedbir olacağına karar vermiştir. 29 Müftü Efendi, Denizli’den ayrıl- madan önce Denizli’deki Ermeni ve Rumların Yunan kuvvetleriy- le işbirliğinden şüphelendiği için, Rumların Denizli’den nakli ko- nusunda Goncalı’daki karargâh- ta bulunan Umum Kumandan Demirci Mehmet Efe ile konuyu paylaşmak istemiştir. 5 Temmuz günü Denizli Heyet-i Milliye Reisi Müftü Ahmet Hulusi Efendi, Gon- calı’da bulunan Demirci Mehmet Efeyi telgraf makinesi başına ça- ğırarak kendisi ile görüşmüştür. 30 Müftü Efendi, “Oğlum Yunanlılar bizim tarafa ilerlemek teşebbü- sünde bulunurlarsa yerli Hıristi- yanların bizi arkadan vurmala- rından korkuyorum. Binaenaleyh bunların Dinar taraflarına gön- Müftü Ahmet Hulusi Efen- di’nin, konuşmalarıyla halk üzerinde tesirli olması, Denizli’de Milli Mücadele ve teşkilatlanmanın öncülüğünü yapması nedeniyle, İzmir’de çıkan Rumca gazetelerde aleyhinde küfürler savurul- muştur. Denizli’de Mutasarrıf Faik, Askerlik Kalem Reisi Albay Tevfik, 57. Topçu Alay Komutanı Binbaşı Hakkı, Denizli Polis Komiseri Hamdi Beyler, Denizli Türk Ocağı ça- tısı altında toplanan aydınlar, yedek subaylar, vatanper- ver eşraf direniş yanlısı tavır sergilerken, karşılarında yer alan Hürriyet ve İtilafçılar direnişten yana tavır sergile- memişlerdir.