Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 67 (Ekim 2024)

24 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI işgalini “ehven-i şer” görmeye başlamıştır. İtalyanların yumu- şak işgal taktiklerinin farkında olmayan halk; Yunan işgali kor- kusuyla İtalyanları fiilen işgal için davet ederek, İtalyan himayesini kurtuluş gören davranışlar içine girmişlerdir. 47 Şehrin idaresi ve asayişi konusun- da tartışmalardan sonra bir heyet oluşturulmuştur. Bu heyete “Hic- ret Etmeyenlerin Hukukunu Mü- dafaa Cemiyeti” adı verilmiştir. 48 Başkan dahil dokuz kişiden olu- şan heyetin başkanlığına Muta- sarrıf Vekili Kadı Kahraman Seyfi Bey getirilmiştir. Heyet içinde Be- lediye Başkanı Hacı Tevfik, Kara Hacı Oğlu Salih, Feyzullah Oğlu Ahmet, Şırvanlı Oğlu Nakip Ah- met Ziya, Saracoğlu Hacı Salih, Odabaşı Oğlu Halil, Şırvanlı Oğlu Gıyasi efendilerle, emekli jandar- ma Namık Bey yer almıştır. Bu heyet şehrin yönetimi ve asayi- şinden sorumlu kabul edilmiştir. Heyetin emriyle o gün Duyun-u Umumiye kasasından memur- lara iki maaş birden, mal sandı- ğından da emeklilere, yetimlere ve dullara ikişer aylık avans ve- rilmiştir. 49 Cemiyet üyeleri, şehrin işgal edileceği söylentisini ve zey- beklerin münferit olaylarını fırsat bilerek, halkı Kuva-yı Milliyecilere karşı kışkırtmaya çalışmışlardır. 50 Oluşturulan cemiyetin temel amacı; muhtemel Yunan işgali öncesi Denizli’deki Rumları Ku- va-yı Milliye’ye karşı, muhtemel Yunan işgali sonrası da Deniz- li’deki Müslüman halkı Yunan kuvvetlerinin zulmüne karşı koru- maktır. Aynı gün Goncalı’dan Denizli’ye Jandarma Yüzbaşısı Rıfat ve Jan- darma Teğmeni Fazıl Efendiler görevli olarak gönderilmişlerdir. 51 Bu kişilerin görevi Albay Meh- met Şefik (Aker) Bey’den aldık- ları talimatı yerine getirmektir. Alınan talimat; “Rum erkekleri- nin 15 yaşından büyük (ihtiyar, maluller, küçükler müstesna) eli silah tutanların Eğridir’e nakille- rini sağlayın. İsterlerse ailelerini yanlarına alabilirler Yunanlı- ların geri çekilmesi halinde geri gelebilirler” 52 şeklindedir. Ancak, bu kişiler Denizli hükümet daire- sine gidip görevlerini söyledikleri zaman, oradaki bir kaç kişi Yu- nanlıların Denizli’ye girdiklerinde göç etmeyecek olan halka zulüm yapacaklarından söz ederek, bu nakil işinden vazgeçmelerini ve Rumların Denizli’de bırakılmaları uyarısında bulunmuşlardır. 53 Rıfat Bey, karşılaştıkları tepki üze- rine Demirci Efe’ye Rumları nak- letmek için elde yeterli kuvvet olmadığından kuvvet gönderil- mesini isteyen bir telgraf çekmiş- tir. Bu istek üzerine Demirci Efe, Sökeli Ali Efe 54 komutasında otuz- kırk kadar zeybeğini Denizli’ye göndermiştir. Durumu sonradan öğrenen Şefik Bey, Dinar’dan ge- tirttiği 12 jandarmayı da Teğmen Şevki Efendi kumandasında De- nizli’ye hareket ettirmiştir. 55 2-Sökeli Ali Efe ve Maiyetinin Denizli’ye Gelişi Sökeli Ali Efe Denizli’ye geldikten sonra hükümet binasına giderek, geliş nedenlerini Mutasarrıf Vekili Kadı Seyfi Efendi’ye bildirdiğin- de, hemMutasarrıf Vekili hem de orada bulunan bazı kişiler, azın- lıkların tekrar Denizli’den Eğirdir’e gönderilmelerine taraftar olma- dıklarını söyleyerek bundan vaz- geçilmesini istemişlerdir. 56 Müderris Esat ve Gıyasi Efendiler bu işten vazgeçmesi için Sökeli Ali Efe’yi etki altına almaya çalışmış- lar; Rumların naklinin Yunanlıla- rın Denizli’yi işgali ile cezalandır- maya dönüşeceği ve halka zulüm yaparak şehri yakmalarına yol açacağını söylemişlerdir. 57 Fakat Sökeli Ali Efe, Demirci Efe’den al- dığı emir doğrultusunda görevini en ciddi şekilde yapmaya çalış- mış ve kendisine yapılan nakil- den vazgeçilmesi teklifini dinle- memiştir. 58 Askerlik Şubesi Reisi Albay Tevfik Bey de Goncalı’da bulunan 57. Tümen Komutanı Al- bay Mehmet Şefik Bey’e telgraf çekerek Rumların göç ettirilmesi işinden vazgeçilmesini istemiştir. 59 Yunan kuvvetlerinin Denizli’ye Müftü Efendi’nin durumun nazikliğinin farkında olduğu ve Demirci Mehmet Efe’nin mahiyetinin Denizli’ye gelmesi ile bazı tatsızlıkların yaşanacağı düşüncesine sa- hip olduğu anlaşılmaktadır.