Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 67 (Ekim 2024)

25 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI yaklaşmasının şehirde Kuva-yı Milliye’ye karşı duruşu oldukça cesaretlendirmiş olduğu açıktır. Adeta Yunan kuvvetlerinin De- nizli’yi işgal edeceği kesinleşmiş gibi şehirde Rumların göç ettiril- mesine karşı takınılan açık tutum bunu göstermektedir. Sökeli Ali Efe, Yüzbaşı Rıfat ve Teğmen Fazıl Beyler verilen emir doğrultusunda Rum erkeklerinin göç ettirilmesi işine başlamıştır. Bu sırada Sökeli Ali Efe’ye bazı yerlilerin, nakil olunacak Rumları evlerinde gizledikleri ihbar edil- miştir. 60 Bu ihbar üzerine Sökeli Ali Efe’de tellal çıkartıp duyuru yap- tırarak, böyle harekette bulunan- lar olursa cezalandırılacaklarını ilan etmiştir. 61 Rum erkeklerinin toplandığı sırada bir haberci ge- lerek, Sökeli Ali Efe’ye bir yerlinin bir kaç Rum’u evinde gizlediğini söylemiş, bunun üzerine zengin yerlinin sakladığı Rumlar evden çıkarılmıştır. Sökeli Ali Efe, Rum- ları evinde saklayan zengin yer- liyi döverek aşağılamış, 62 ailesinin önünde yapılan bu cezalandırma fazlasıyla onur kırıcı olmuştur. Bu olayın olduğu 7 Temmuz günü Denizli’de Askerlik Şubesi Reisi Albay Tevfik Bey 63 57. Tü- men Kumandanına telgraf çeke- rek; “Rumların nakilleri siyaseten zararlı olacağından ve diğer cep- helerde de böyle bir muamele yapılmadığından Rumların da- hile gönderilmesinden sarf-ı na- zar olunması” ricasında bulun- muştur. Tümen kumandanının buna verdiği cevap kesin bir şekil- de “Bu gibi milli işlere sizin karış- mamanızı rica ederim” 64 şeklinde olmuştur. Nihayetinde 7 Temmuz 1920 ak- şamına kadar iki günde Rum erkekleri ve isteyenler aileleri ile birlikte trenler ile Eğridir’e gönde- rilmiştir. Rum erkeklerini toplama işi yapı- lırken Rum, hatta İslammahalle- lerinde zeybeklerin bazı uygun- suz davranışlarda bulundukları görülmüştür. 65 Göç ettirilen Rum- ların evlerinin soyulması, arama gibi nedenler ile Müslüman halk- tan bazı kişilerin evlerine girilmesi ve değerli eşyalarının ve malları- nın alınması gibi olumsuz durum- lar yaşanmıştır. 3- Efelerden İstenmeyen Hareketler 7-8 Temmuz gecesi Kilis’li Murat Beyin kızanları Rum mahalle- sinde bazı evlerde sarkıntılıkta bulunmuş, Sökeli Ali Efe’nin kı- zanlarından bazıları da Çayba- şı mahallesinde Külahçı Ahmet Ağa ve Değirmeci Sadık’ın evleri- ni soymuşlardır. Sökeli Ali Efe’nin kızanları daha sonra Çamlık’a gi- derek, bu yoldan Tavas’a kaçan halkın bir kısmını burada soy- muşlardır. 66 Bu sırada zeybekler mahallelerde kızanları bağırtarak Yunanlıların o gece Çal tarafın- dan Denizli’ye ilerlemekte olduk- ları, Denizli’ye girecekleri, Tümen ve karargâhının Tavas’a çekildiği söylentisini de 67 yaymışlardır. Oysa bu söylentinin bir gerçekli- ği yoktur. Söylenti; şehirde kalan halkın yanına yükte hafif, kıy- mette ağır mallarını ve ziynet eş- yalarını alıp Tavas’a kaçmak üze- re yola çıkmalarını sağlayarak Çamlık’ta soymak için çıkarılmış olmalıdır. O günlerde ne yazık ki halk; genişleyen Yunan işgalleri karşısında İtalyan işgalini “eh- ven-i şer” görmeye başlamıştır. İtalyanların yumuşak işgal taktiklerinin farkında olmayan halk; Yunan işgali korkusuyla İtalyanları fiilen işgal için davet ederek, İtalyan himayesini kurtuluş gören davranışlar içine girmişlerdir.