Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 67 (Ekim 2024)

38 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI muştur. Hatta silahların hükümet binası duvarına dayalı şekilde bırakılmasını Sökeli Ali Efe emre- dince kızanlarından biri “Efe zey- bek, kızanının silahını verir mi?” diyecek olduğunda Efe emrini tekrarlamış ve kızanlar silahlarını duvara dayayarak bırakmaya başlamıştır. 139 Acaba bu kararın- da kendisinin öncesinde karakol komutanı olduğu halde, sonra- sında efeliğe soyunan Sökeli Ali Efe’nin subayların verdikleri söze olan güveni mi neden olmuştur, bunu bilebilmek ne yazık ki bu- gün mümkün görünmemektedir. Silahların teslim edilmesinin efe ve kızanlarının onurunu kıran bir durum olduğu halde var olan gerginliği yumuşatmak için at- tıkları bu tavizkar adım karşısında üzerlerine ateş açılması düşün- dürücüdür. Daha da önemlisi; silahsız efe ve zeybekler üzerine ateş edenlerin, ne gibi yangınla- ra sebebiyet vereceğini tahmin etmeksizin bu hareketi yapmış olmalarını olağan kabul etmek mümkün olmasa gerektir. Çekilen tehdit dolu telgraflar düşünüldü- ğünde yaşanacak olaylara dair bir hazırlığın yapıldığı tahmin edilebilir. Bu olay sonrası silahla- rın tesliminde rolü bulunan diğer bir isim olan Jandarma komuta- nı Hamdi Bey hakkında da daha sonra soruşturma açılmış olması önemlidir. Denizli’de efelerin zulmüne uğra- yan bir veya birkaç kişinin o esna- da fevri bir davranış ile Sökeli Ali Efe ve zeybeklerinin üzerine ateş açtığı iddiası çok inandırıcı görün- memektedir. Çünkü yaklaşık 100 kişilik silahlı, sopalı ve bıçaklı bir güruhun öncesinde tedbir aldığı, hatta efe ve zeybeklerin silahları- nın tesliminin sağlandığı ve silah- sız efe ve zeybekler üzerine açılan ateş sonrası istasyona doğru git- tiklerine dair bilgiler bulunmakta- dır. Hatta bu sayıyı 100 ile sınırla- mayıp, abartılı şekilde sayılarının 500 kadar olduğu, atlı ve yaya, silahlı ve sopalı insanlardan oluş- tuğu dahi iddia edilmektedir. Yine şaşırtıcı olan, sonrasında bu güru- hun nereye gittiklerine ve akıbet- lerine dair hiçbir bilgi bulunma- masıdır. Bu bir olay boyutunun ötesinde bir isyan(!) ise bu 100 ya da 500 kişilik gruptakilere dair lis- teler hazırlanıp, en azından bun- lar Konya İstiklal Mahkemesinde neden yargılanmamışlardır? Bunu anlayabilmek ve cevap bu- labilmek henüz mümkün görün- memektedir. Hatta Kuva-yı Mil- liye’ye karşı oluşumu örgütleyen Emekli Binbaşı İbrahim Namık Bey’in daha sonra Demirci Meh- met Efe tarafından yakalanarak sağ salim Ankara’ya gönderildiği halde hakkında hangi işlemlerin yapıldığı hala bilinmemektedir. 13) Olayı ateşlediği düşünülebi- lecek şu zayıf ihtimalde gözden uzak tutulmamalıdır. Silahların bırakılmasından cesaret bulan silahlı, sopalı-bıçaklı grup içinden bir veya birkaç aciz kişinin silah- sız efe, zeybek ve kızanlar üzerine ateş açmasının istenmeyen acı olayların ateşleyicisi olmasıdır. Çünkü bu olay sonrası şehirde veya şehir dışında Demirci Meh- met Efe, zeybek ve kızanları ile başka hiçbir çatışma yaşanma- mıştır. Olayın ilk sıcak anı Sökeli Ali Efe ve iki zeybeğin öldürülme- si, birkaç zeybek ve kızanın yara- lanması ile başlamış ve bitmiştir. Öncesinde hazırlık olduğu bir şe- kilde anlaşılmış olsa dahi silahlı, sopalı-bıçaklı kişilerin açılan ateş sonrası ortadan kaybolmaları ile muhaliflerin bütünlük içinde ve organize şekilde mücadele ettik- lerine dair kuvvetli bir düşünce oluşmamaktadır. Efe, zeybek ve kızanlarına yönelik açılan ateşi namusunu kurtar- mak isteyen bir mazlumun tep- kisi olarak değerlendirmek de çok isabetli gelmemektedir. Çünkü, namusuna yönelik saldırı ile kar- şılaşan bir kişinin pusu ile intikam almak gibi bir hesap içerisine gir- mesi akla yakın gelmemektedir. Böyle bir durumdaki kişi namu- suna saldıranı hedef almak için bir topluluğun içine gizlenmeyi kendisi için küçük düşürücü ve onur kırıcı bulur, ateş açtıktan sonra namusunu temizlediğini Denizli’de efe ve zeybeklere karşı bir tepkinin olduğu aşi- kardır. Bunda şehirden za- man zaman zorla toplanan gönüllüler ile ayni ve nakdi yardımların kısmi etkisi olabilir. Diğer bahsi geçen olumsuzluklar dahi buna eklemlense; efe, zeybek ve kızanlara karşı silahlana- rak silahlarını teslim etmiş Sökeli Ali Efe ve zeybeklerini öldürmeye varacak kadar bir husumeti oluşturması pek mümkün görünme- mektedir.