Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı | Sayı : 69 (Mart 2025)

29 CAFERSADIKABALIOĞLUEĞİTİMVEKÜLTÜRVAKFI beyzbol ve ragbidir. Bu dallar içinde tüm dünyada en çok ya- pılan ve izlenen ‘futbol’dur. Tüm dünyadaki ekonomik değeri 30 milyar euronun üstünde olduğu tahmin edilmektedir. Oyunların kendi öz biçimleri ve spora dönüşmesi beraberinde bir kültür oluşturur. Spor kültürünün oluşması toplumların gelişim sü- recinde önemlidir. Spor kültürü- nü öncelikle spor kulübünün adı, renkleri, sembolü, tezahürat söz- leri belirler. Bunu sporun yapıldığı alan, alanın etrafı, o alandaki her türlü etkinlik takip eder. Böylelik- le bir aidiyet bilinci oluşur. Bütün bu unsurlar doğru süreci yaşar- sa kültürün bir parçasını oluş- turur. Bu yazının amacı, Denizli şehrinin spor kültüründe Deniz- lispor’un yerini ve kent kültürüne etkisini ele almaktır. İçbatı Anadolu’da Oğuz-Türk- men-Yörük boylarının yoğun olarak yerleştiği Denizli ilinde ta- rihsel sürece bakıldığında en ilgi gören spor güreş /yağlı güreştir. Ayrıca deve güreşleri, at yarışları, koyunu sudan geçirme gibi ev- cilleştirilmiş hayvanlarla gerçek- leştirilen yöresel spor etkinlikleri bulunmaktadır. 20. Yüzyılın orta- larına kadar Denizli’nin her yerle- şiminde güreş etkinlikleri görül- mektedir. Özellikle Denizli ilinin güney ve güneybatısında Acıpa- yam, Kale, Beyağaç, Çameli ilçe- lerinde güreşe olan ilgi yoğundur. Denizli’de Osmanlı saray pehli- vanları, dünya ve olimpiyat şam- piyonları, Kırkpınar başpehlivan- ları yetişmiştir. Dodurgalı Ahmet Ali Pehlivan, Bayram Şit, Hasan Güngör, Hüseyin Çokal akla ge- len ilk isimlerdir. 1950’li yıllardan sonra güreş, yavaş yavaş futbol, voleybol gibi spor dallarına yerini bırakmaya başlamıştır. 1970’li yıl- lardan itibaren ilimizde en popü- ler spor dalı futboldur. Rahmetli Hocam Prof. Dr. Önder GÖÇGÜN ‘Cumhuriyet Dönemi’n- de Denizli’nin Spor ve Kültür Ta- rihçesi’ adlı eserinin 20-21. sayfa- larında şu ifadelere yer verir: Spor, Denizli’de gerçek anlamıyla 1922 senesinde başladı. Batı’dan yenice hudutlarımıza giren fut- bol, Denizli’ye geldi. İlk resmi spor teşekkülü İdmanyurdu adıyle 1922’de kuruldu. Merhum Veteri- ner Hekim Kenan Bey, merhum Eczacı Kadri Özbaş Bey, Öğret- men Şemsi Bey, İdare Memuru merhum Mustafa Nail Bey, Mu- allim Hamdi Bey 17 Eylül 1922 günü Çaybaşı’ndaki Türkocağı binasında kuruluşu gerçekleştir- diler ve kendileri de kulübün ida- recileri oldular. Bundan bir hafta sonra da, De- nizli’ye ilk futbol topu getirildi. Yani Denizli’ye ilk futbol topunun gelişi, 24 Eylül 1922 günü olmuş- tur. … İlk oyuncular ise; Kadir Abba- noğlu, Kadri Özbaş, Muallim Ne- simi Bey, Muallim Murad Bey, Rıza Özbay, Acemoğlu Rıza Bey, Fehmi Bey, Vasfi Bozkaya, Mual- lim Nevzat Bey idi. … 1 Ekim 1922 Cuma günü İdman- yurdu kulübü, davul zurna şenlik- leri içinde faaliyete geçti. Nutuk ve dualardan sonra sahaya gidil- di. … İki ceket ile kaleler kuruldu…. İdmanyurdunun kuruluşundan üç ay sonra, yani Aralık 1922’de, Denizli ilk futbol ayakkabısını da gördü. (Ayakkabıları Nafi Yaman Bey getiriyor.) Nafi Hoca hocalık İçbatı Anadolu’da Oğuz-Türk- men-Yörük boylarının yoğun olarak yerleştiği Denizli ilinde tarihsel sürece bakıldığında en ilgi gören spor güreş /yağlı güreştir. Ayrıca deve güreşleri, at yarışları, koyunu sudan geçirme gibi evcilleştirilmiş hayvanlarla gerçekleştirilen yöresel spor etkinlikleri bulunmaktadır. 20. Yüzyılın ortalarına kadar De- nizli’nin her yerleşiminde güreş etkinlikleri görülmektedir.