17 / 44
Tapınak A, Naos girişinde olma-
sı gereken kapıya ait söve ve lento
parçalarındaki tümleme çalışmaları
tamamlanmış, söveler orijinal yer-
lerine yerleştirilmiş, üzerine lentosu
konularak sabitleme işlemi tamam-
lanmıştır. Sabitleme işleminde krom
çelik, araldit (mermer yapıştırıcısı)
ve kurşun kullanılmıştır.
Tapınak A, ön girişine (pronao-
suna) çıkışı sağlayan merdivenlere
ait korkulukların taç blokları modern
traverten bloklarla tamamlanmıştır.
Tapınak A naosuna girişi sağlayan
kapı hizasındaki orijinal yerlerine
yerleştirilen mermer plakaların her
iki yanına modern traverten kapla-
ma plakaları yerleştirilerek ön giriş
(pronaos) tabanı tamamen restore
edilmiştir. Tapınak A, batı anta ucu
yeni traverten blokla yükseltilerek
üzerine orijinal anta başlığı ve onun
arkasına da orijinal duvar friz bloğu
yerleştirilmiştir.
Tapınak A avlusunda Kuzey, Gü-
ney, Doğu ve Batı portiklere ait ele
geçirilen ve restorasyonda kullanıl-
mayan mimari bloklar ahşap takoz-
lar üzerine alınarak avlu etrafında
düzenleme çalışmaları yapılmıştır.
Aynı şekilde kırma çatılı olan tapınak
alınlığına ait mermer mimari blokla-
rın da altına takozlar yerleştirilerek
avlunun batısında düzenlenmiştir.
Tapınak A Tonozlu Alt Yapısı-
nın Çelik ve Cam ile Örtülmesi:
Tapınak A, Naos altındaki tonozlu
mekanın üzerinin kapatılması ile il-
gili hazırlanan projeye göre, tonozlu
mekânın üst kısmının cam ile kap-
lanması için gerekli olan çelik kons-
trüksiyon çalışmalarında öncelikle
tonozlu alt yapı içine ve anastylosis
(orijinali esas) çalışmaları tamam-
lanan naos duvarları üzerine çelik
konstrüksiyona ait iskelet yerleşti-
rilmiştir. İskeletin yerleştirilmesinin
ardından kırılmaz temperli cam yer-
leştirilme işlemleri tamamlanmıştır.
Mevcut cam derz araları silikonlana-
rak sabitlenmiş, camlı gezinti alanı-
nı çevreleyen korkuluklar arası çelik
hatlarla bağlanarak ziyaretçilerin
güvenliği sağlanmıştır. Söz konu-
su alanda tonozlu alt yapıya geçişi
sağlayan kapının olduğu bölüm ile
merkez noktadaki toplam iki panel
açılır-kapanır şekilde düzenlenerek
tonozlu alt yapıya geçiş sağlanmak-
tadır. Bu bölümler hem alt yapıdaki
temizlik, bakım ve onarım çalışma-
ları hem de tonozlu alt yapıya tas-
niflenecek mimari blokların indiril-
mesi amacına hizmet etmektedir.
Tapınak A ve avlusunda yapılan
restorasyon çalışmalarında top-
lamda 18 adet sütun ayağa kal-
dırılmıştır. Merdiven basamakları
ve iki yanındaki korkuluklar resto-
re edilmiştir. Tapınağın içine girişi
sağlayan naos kapısı orijinali esas
olmak üzere restore edilmiş ve yan
duvarların yükseltilmesiyle Tapınak
cephesine üçüncü bir boyut kazan-
dırılmıştır. 2009-2011 yılında res-
torasyon çalışmalarının tamamlan-
masıyla birlikte Türkiye’de ilk kez
bir Tapınak yapısının ön cephesinin
avlusuyla beraber tam algılanması
sağlanmıştır.
Tapınak A yapısının naosu (kut-
sal oda) altındaki tonozlu mekânının
üst kısmı, çelik konstrüksiyon ve kı-
rılmaz temperli cam ile kaplanarak
buraya kazılarda çıkarılan eserler
yerleştirilmiştir. Böylece kente gelen
ziyaretçilerin tarih içinde seyahat
etmelerini sağlayacak eşsiz bir ge-
zinti alanı oluşturulmuştur. Bu alan
aynı zamanda Pamukkale ve Lykos
(Çürüksu) Ovası’nı gören muhte-
şem manzaralı bir seyir terası olma
özelliğine de sahiptir. Aynı zaman-
da burası Laodikeia Kutsal Haç Ki-
lisesini gören en güzel alandır. Bu
uygulamayla peyzaj bozulmamış
olup, Suriye Caddesi’nden tapınağın
fotoğrafını çekenler yada tapınağın
muhteşem manzarasına bakanlar,
yeni uygulama olan tonozlu mekan
üzerindeki çelik konstrüksiyon ve
camları görmezler.
Tapınak A, restorasyonu Türk ar-
keologları, restoratörleri, ustaları,
öğrenci ve işçilerinin ortaya çıkar-
dıkları bir başarının gerçek öyküsü-
dür. Bu mükemmel işbirliği ve orga-
nizasyonla çok az kalıntısı olan bir
dini yapı, yapılışından yaklaşık 1860
yıl sonra tekrar üç boyutlu ayağa
kaldırılarak tekrar canlandırılmıştır.
Bu yapının ayağa kaldırılmasında
mermer ve traverten bloklar TÜMAŞ
Mermer ve SOLEMAR Mermer tara-
fından hibe edilmiştir.
Laodikeia antik kentindeki ça-
lışmalar 2008 yılından buyana 12
ay üzerinden kesintisiz olarak sür-
dürülmektedir. Kazı çalışmalarında
ana kaynak Denizli Belediyesi Baş-
kanlığı tarafından sağlanmaktadır.
Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı ve
Pamukkale Üniversitesi tarafından
kaynaklar sağlanmaktadır.
Laodikeia, antik dünyanın en bü-
yük metropol kentleri içinde baş-
ta yer alır. Bir dönemin mükemmel
planlanmış alt ve üst yapılarına sa-
hip sanat, kültür, spor ve ticaret mer-
kezi olan bu kenti ayağa kaldırmak,
bilinmeyenleri ortaya çıkarmak, De-
nizli’miz, ülkemiz ve dünya kültür
mirasına kazandırmak için, Türkiye
arkeolojisinin en büyük ekibi tara-
fından yağmurda, soğukta, tozda ve
yakıcı güneşte titiz ve bir o kadar da
özverili çalışmalar sürdürülmektedir.
Bunda emeği geçen herkese binler-
ce teşekkürler…
Not: Bilgi ve fotoğraflar, izin alınmadan başka
yerde kullanılamaz
Tapınak A,
güneydoğu portikte
yapılan restorasyon
çalışmaları
15