9 / 44
“Karadeniz'de gemi batsa Buldanlının zararı olur.”
Şerif Kutludağ-Metin Türktaş-Ercüment Erdem
BULDAN
7
Buldan, günümüzde olduğu gibi geçmişte de Denizli'-
nin en önemli tekstil merkezlerinden birisi olmuştur.
Ancak biz bu yazımızda Buldan'ı sadece tekstil yönünden
değil geçmişten günümüze bir köprü oluşturacak
şekilde kendine has özellikleriyle de ele aldık.
Buldan, Denizli ve diğer ilçelerden biraz farklı bir kültür
anlayışına sahiptir. Denizli, çoğunlukla tarımla uğraştığı
halde Buldan eskiden beri dokumacı olmuştur.
Buldan'ın arazisi tarıma elverişli olmadığı için dokumaya
yönelmiş dış dünyaya açık bir kimlik oluşturmuştur.
Buldan geçmişinde olduğu gibi günümüzde de
neredeyse dünyada bir marka olmuştur. Bunu, Yıldırım
Bayezit'in kızının gelinliğini, Barboros'un şalını, Genç
Osman ' ı n göml eğ i n i , Kadda f i ' n i n hamam
peştemallerini, Bush ve baldızına Belsam el dokuması
ya t ak ör t üsünü , Ka l i f or n i ya Va l i s i Ar no l d
Schwarzenegger'e çeşitli gereçler dokuyarak kanıtla-
mıştır.
Denizli'nin ilçeleri içerisinde
Buldan, Denizli'yle irtibatı en az
olan kazadı r. Tamamen
dokumac ı l ı ğa bağ l ı b i r
ekonomisi olduğu, başka da
g e l i r i o l m a d ı ğ ı i ç i n ,
dokumalarının çok azını
Denizli'de çoğunu da İzmir
özellikle de İstanbul'da sattığı
i ç i n bağ l an t ı s ı İ zmi r ve
İstanbul'la daha çok olmuştur.
Buldanlının ufku geniştir. Tezgahı ilk getirdiğinde evin
tavanı alçak, tezgah yüksek kalmış ve odaya sığmamış.
Ne yapsın Buldanlı? Buna hemen pratik bir çözüm
bulmuş odanın tabanına bir çukur kazmıştır. Bacakları
çukurun içinde tezgahını öyle çalıştırmıştır.
Günleri çukurda tabanla tavan arasında çalışarak
geçerken radyosunu da yan tarafına asmış, bir yandan
tezgahını çalıştırmış, bir yandan da radyosunu
dinlemiştir. Koskoca pilli radyolar varmış o zamanlar.
Şarkılar, türküler, arkası yarınlar dinlenirmiş bu
radyolardan. Buldanlı, tezgahtan çıkınca da radyoya
uyum sağlamak için şarkı türkü de söyler, cümbüş ve ud
da çalarmış. Buldan dokumacı olduğu için radyoyu çok
dinliyor. Buradan geniş bir genel kültür ediniyor.
Buldan'ın kültürlü oluşunun temelinde Atillâ Sayıner'in
tespitiyle radyo vardır.
Buldanlının giyim kuşamı bile
farklıydı. Buldanlı çalışmasını
da yemesini içmesini ve
giyinmesini de iyi bilirdi.
B u l d a n l ı l a r ç o k g ü z e l
giyinirlerdi. Çarşıya çıkarken
fötr şapka giyerler, papyon
takarlardı. Buldan'a yeni gelen
bir kaymakam, odasından
dışarıyı seyrederken parkta
fötrlü ve papyonlu gezinenleri
Özgün Dokusu ve Dokumasıyla
(Fot: Süleyman İnan)