69 / 94
Resim 45 Proto Bizans Dönemi’nde Laodikeia planı (Șimșek 2015).
Sonuç
Geçen sene (2017) 5 Nisan’da Roma Kutsal Azizler rahiplerinin girişimiyle, VI. yy’dan itibaren kilisede
korunan Havari Philippus ve Giacome Minore’nin kutsal emanetlerinin araştırılmasına başladı. 1873
yılında Papa IX. Pio zamanında yapılan kontrolden sonra değerli eşya kutusunun ve ahşap sandığın açıl-
masını takiben, bir parçası olmaktan onur duyduğum bilimsel heyet tarafından papaz rahip Agnello Stoia
(O.F.M. Conv.) ve Nazareno Gabrielli işbirliğinde yalnızca antropolojik kalıntıların değil çok sayıda
eserin (kumaş ve ahşap parçaları, çivi, mozaik tesserası vs.) ve değerli eşya kutusunun içinde korunmuş
botanik-fauna kalıntılarının analizine başlandı, sonuçları kısa zaman içinde sunulacaktır. Bu çalışma da
Hierapolis MAIER tarafından yürütülen araştırmaların sonuçlarından biridir; İtalyan Arkeoloji Heyeti
ile Roma Bazilikası arasında, Phryg kentiyle olan sıkı ilişkiler son yıllarda Havari Philippus’un anısıyla
daha da güçlenmektedir.
Keşif hakkında 24 Kasım 2011 tarihinde Akademi’de yaptığım ilk sunumda Patrik Bartholomeos’un
Hierapolis’i ziyaretinin haberini verdim, aynı ayın 14’ünde Havari’nin panegyris gününden bir kaç gün
önce Aziz Ioannes Chrisostomos’un Divina Liturgia kutlaması sekizgen Martyrion’un olağanüstü ka-
lıntılarında yapıldı. Bu olağanüstü olayı takiben bu yıllarda patriğin Salento’ya, Bizans geleneklerine ve
Salento yunanlılarının yaşadığı bir kaç köyde hala konuşulan “griko” diyalektine olan ilgisi gelişti; bu
ilişkiler çerçevesinde Constantinopolis Patriği’ne, çevrenin, Anadolu’nun Bizans ve Hıristiyan kültür
ve geleneklerinin korunması için gösterdiği olağanüstü çabası nedeniyle Salento Üniversitesi tarafından
arkeolojide Laurea Honoris causa verilmesini teklif ettim. 2 Aralık 2016 tarihinde Lecce’de düzenlenen
tören, Patrik Bartholomeos’un Puglia’da Ortodoks kilisesiyle ekümenik ilişkiler bağlamında son derece
değerli bir fırsat olmuştur.
67