Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı

Asya’nın bu bölgelerinde Montanosçuluğun yaygınlaşmasıyla ilgili olarak Bkz. Tabbernee 1997. Encratitae gibi tutucu tarikatlarla ilgili kompleks gerçekliğin güncel tartışması

için Bkz. Filippini c.s.(b)

Ritti 2017, 211-213.

Hayes 1971, 243-248. Bu ampullada korunan sıvıların iyileştirici işlevi hakkında Bkz. Pitarakis 2015, 169-178.

Cottica 2000, 1000-1001, Hierapolis Martyrionu’nda bulunan unguentariumlar, kullanımı ve kökeni için Bkz. Cottica 1998, 83-84, Resim 5-8, “Ion Sütun Başlıklı Ev” de bulu-

nan unguentariumlar.

Bu yerin çok tabakalı (Hitit Dönemi’nden, opus sectile döşemeli bir Martyrion kalıntısı ve konut mekanlarıyla Bizans Dönemi’ne kadar) kazısının ilk beş yılının genel sunumu

için Bkz. Aydingün 2017, 371-388.

Aydingün – Aslan – Kaya 2013, 1-14.

Guarducci 1974, 358-360, Priene’de bulunan bir grup testi. Morgantina’da bulunan damgalı kaplar için Bkz. Sjöqvist 1960, 78-83.

Guizzi – Nocita 2015, 42-43; Kuzeydoğu

nekropolisinde bulunan bir başka yuvarlak damgada patrik/asilzade Petrus’un adını taşıyan bir monogram vardır, 41-42, fig. 10.

Resim 41 Montesano Salentino. San Donato Kilisei’nde geceyi geçirerek iyileşmek üzere toplanan inananlar

( “Il male di San Donato" Luigi Di Gianni’nin belgeseli, 6/7 Ağustos 1965)

İS VII. yy başlarına

tarihlenen bir kontekstte

bazıları damgalı altı

yüzden fazla bu tipte

unguentarium

gün ışığına çıkartıldı

(Resim 40).

Bunların arasında

içindeki malzemeye dair

bazı kalıntılar tespit

edildi ve Tübitak’ta

analizi yapıldı. Bu

analizlerin sonucunda

unguentariumlarda

tıbbi madde taşındığı

sonucu elde edildi:çeşitli

hastalıkların tedavisinde

ve doğurganlık için

kullanılan Fenantrene

ve psikoaktif bir madde

olan Metanone. Bu

unguentariumlardaki

damgaların mevcudiyeti

içindeki malzemenin

garantisidir...

göndermeyle Acta’ların yazım gele-

neğinde bir araya gelen metinlerin

kompleks stratigrafisi açıklanmak-

tadır. Esas yazıma yapılan bir ek

söz konusudur, encratitae ögesi ön

plana çıkmaktadır, alkollü içkilerin

yasaklanması ve gıdalarda, ayrıca

insani ve cinsel tutkularda ölçülü-

lüğü öğütleyen montanosçuluğun

bir yorumudur

. Bu çerçeveye bir

mezar yazıtı eklenebilir, mezar sa-

hibi Titus Flavius Diodorus su içici

(idropotes) yani şarap içmeyen ola-

rak tanımlanmaktadır, Hierapolis

nekropolisinde yer alan lahitteki

yazıtı okuyan Tullia Ritti Phryg

kentinin hıristiyanlık dünyasının

bazı çevrelerinde yaygın olan tutu-

cu zihniyetin bir yansıması olarak

yorumlanmıştır

Bu iğ şeklindeki unguentariumla-

rın işlevi nedir? Bu objelerin Cons-

tantinopolis’te bulunan ilk grubu

için John Hayes, kutsal su (bazı

durumlarda Ürdün suyu düşünül-

müştü) ve hıristiyan kutsal alanla-

rında lambaları yakmakta kullanı-

lan yağ için olabileceğini, hacılara

dağıtıldığını ve bazılarının kutsal

topraklardan geldiğini ileri sür-

müştü

. Bu özel formlu keramiğe

ayrılmış çok sayıdaki yayında başka

yorumlar da mevcuttur, özel koku-

lar, özel soslar, değerli şarap vs

Constantinopolis’ten çok da uzak

olmayan Bathonea’da Şengül Ay-

dıngün tarafından yapılan çalış-

madaki yeni bir buluntu bu soru-

nun cevabını çözmek üzere önemli

veriler sundu. İS VII. yy başlarına

tarihlenen bir kontekstte bazıları

damgalı altı yüzden fazla bu tip-

te unguentarium gün ışığına çı-

kartıldı (Resim 40)

. Bunların

arasında içindeki malzemeye dair

bazı kalıntılar tespit edildi ve

Tübitak’ta analizi yapıldı. Bu analiz-

lerin sonucunda unguentariumlarda

tıbbi madde taşındığı sonucu elde

edildi: çeşitli hastalıkların tedavi-

sinde ve doğurganlık için kullanılan

Fenantrene ve psikoaktif bir madde

olan Metanone

. Bu unguentari-

umlardaki damgaların mevcudiyeti

içindeki malzemenin garantisidir,

Klasik ve Hellenistik Dönem’de-

ki tıbbi maddeler için kullanılan

küçük kaplardaki damgalar gibi

düşünülmelidir

Proto Bizans ampullasındaki çoklu

mühürler çözmesi zor monogramlar

taşımaktadır, ancak bir kısmında

piskopos isimleri okunabilmekte-

dir, Hierapolis’teki bir örnekte bir

yıldızın yanında Erasinou Episko-

pou ismi okunmaktadır, bir örne-

ği Iasos’ta bulundu; Rodos’ta aynı

tipteki bir başka unguentariumda