Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı

D’Andria 2016a, 626-628, Resim 9-11.

Arthur 2006, 121-122, Resim 57.

Șimșek 2007, 126, Resim 47.

Yasin 2015, 51.

Guizzi – Nocita 2016, 22.

Dağınık haldeki yunanca harfler ve belki de yazma denemesi olduğu düşünülen levhanın fotoğrafı bir çeviri önerisi sunulamadan yayınlandı: D’Andria 2011-2012, 33, Resim 25A.

19 Ağustos 2015 tarihli e-mail; Prof. Aleksidze’ye yazıtın okunmasındaki yardımları için teşekkür ederim ve Prof. Bryan Ward-Perkins’e Oxford’taki meslektaşıyla bağlantı

kurduğu için şükranlarımı sunarım.

18 Nisan 2016 tarihli e-mail; Comparative Religion and Armenian Studies’de Emeritus Prof. Michel Stone’a talebime ivedilikle ve etkili bir şekilde cevap verdiği için teşekkür ederim.

Resim 35 Aziz betimli graffito

Resim 36 Ermenice boyalı yazıtlı mermer levha

Philippus’un adı graffiti olarak yer

almaktadır

. Kuzey Agora kazısın-

da Orta Bizans Dönemi’ne tarihle-

nen bir keramik parçasının üstünde

yer alan graffitide aghiou apostolou

tou Christou yazmaktadır

. Hava-

ri’nin anısına yapılan göndermeler

yakındaki Laodikeia kentinin ana

yolları boyunca mevcuttur, platei-

adaki (Suriye Caddesi) bir sütunun

üzerine kazınmış merkezi planlı

bir yapı ve gamalı haç ile yanında-

ki Philipos adı olasılıkla Hierapolis

Martyrionu’na işaret etmektedir

Hierapolis’te görüldüğü gibi, di-

ğer hıristiyan kutsal alanlarında

Roma Callista katakombundaki

Papi kriptasındaki graffitilerin de

yoğunlaştığı yerler, kült yapısının

azizlerin naaşlarına tapındıkları ve

kutsal törenler yaptıkları daha iç

kısımlara göre giriş ya da bekleme

alanlarıdır

Kilise’nin içinde boyalı küçük bir

grup yazıt daha bulunmuştur, ori-

jinalinde duvarların kaplamasında

kullanılmış mermer levhalar üze-

rinde kömürle yapılmış boya yer

almaktadır: bu yazıtlar X. yy dep-

reminden daha sonraki bir zamana

olasılıkla yapının nekropolis olarak

kullanılmaya başladığı döneme ait-

tir. Bazı örneklerde tek kelime ve

birbirini takip eden yunanca harfle-

rin kimisi silinmiştir, bunlar yazma

denemeleri olarak yorumlanmıştır.

Metinleri yazmak için papirüs ya da

parşömen gibi değerli malzemelerin

olmadığı zaman mermer levhaların

veya tuğla parçalarının ostraka ola-

rak kullanımı bilinmektedir, Orta

Bizans Dönemi’ne tarihlenen tuğla-

nın üzerinde bir kaç satırdan oluşan

bir graffitide de karşımıza çıkmak-

tadır: “Genç Selene’ye” selamla baş-

layıp teslis formülüyle bitmektedir

Bu mermer levhalardan birinde

(25x14 cm; Resim 36) iki satır ha-

linde boyayla yapılmış bir yazıt yer

almaktadır, harfler yunanca değil-

dir, en sonunda ermenice olduğu

tespit edildi ve iki akademisyen

sayesinde birbirinden bağımsız ola-

rak aynı şekilde tercüme edildi

Prof. Nikoloz Alecsidze (Oxford

Üniversitesi) aşağıdaki tercümeyi

yaptı: ES ANDRIKS OR EKI I

SB, şu şekilde tercüme edilebilir “I

Andr[an]ik who arrived at the

Holy…”,

metin

incelendiğin-

de devamında bir kilise ya da

manastır adı yer alıyor olabi-

lir

. Prof. Michel E. Stone

(Kudüs İbrani Üniversitesi) şöyle

tercüme etti: “I (am) Andrik / who

came (?) to holy/St. [ , buradaki

Andrik, Ermenistan’da yaygın olan

Andranik isminin kısaltmasıdır ve

ilk olarak doğan anlamına gelir

Böylece Ermeni dilinde yeni önem-

li bir belge daha elde edildi, Kutsal

Alan’ın hıristiyan ekümenliğinden

oldukça uzak bölgelerde bile ulusla-

rarası hac merkezi olma özelliği bir

kez daha doğrulanmış oldu.

Ann Marie Yasin’in Erken Hıristi-

yanlık Dönemi’nde kült alanlarının

inşasında tapınma graffitilerinin

işlevine ayrılan yeni bir çalışmasın-

da, kamu yazıtlarına göre çoğun-

lukla ihmal edilmiş bu belgelerin,

inananların genel davranış biçim-

lerini ve kişisel adanmayla ilgili