37 / 44
Köşeleri pahlanmış kareye yakın dikdörtgen planlı ve kırma çatılı
caminin hariminin kuzeyinde mahfil bulunmaktadır. Kuzeyden ve
kuzeybatı köşeden birer kapı açıklığı bulunan caminin
kuzeybatısındaki kapı üst kata çıkan merdivenlere açılmıştır. Aynı
zamanda buradan giriş mekânına geçiş sağlayan ikinci bir kapı da
bulunmaktadır.
Caminin, Arasta Camii ve Kaleiçi Unpazarı Camiindeki gibi
güney duvarına paralel minberi, güneydoğu köşeye yerleştirilen
vaaz kürsüsü ve mihrabı günümüzde yenilenmiş olan ahşap
özelliklerle yapılmıştır. Mihrabın iki yanında, Arasta Camiinde de
görülen, çokgen kaide üzerine oturan dairesel gövdeli sütunlar ve üç
kenger yaprağıyla oluşturulan başlık ile sütunlar bitirilirken
başlıkların üzerine yatay, kademelenmiş silmelerle oluşturulan ve
köşelerine başlık biçimi verilen lento (atkı) atılmıştır.
Bu atkı üzerinde iki tane yanda, bir tane de ortada olmak üzere
üç tane rozet ( C kıvrımlı kenger yapraklı gül biçimli) yerleştirilmiştir.
Bu bölümün de üzerine üç kenger yaprağıyla başlayan plaster
sütunlar yine yatay bir lento ile sonlandırılarak ortada bir tane
yanlara da birer tane olmak üzere üç rozet ve bu üç rozetin aralarına
birer tane gül çiçeği yerleştirilmiştir. Üst kısımda bahsettiğimiz bu
plasterlerin arasındaki boşluk ise alttaki lentoya uzun kenarından
birleşen yatay bir dikdörtgenin iki köşesine birer gül çiçeği
yerleştirilerek oluşturulan çerçeve içerisinde, alt ve üst kısımlarına
rozet yerleştirilen ve içinde Allah lafzı bulunan bir madalyon yer
almaktadır.
Bu madalyon da “U” biçiminde dal-yaprak bezemesiyle
çevrelenmiştir. Mihrap, vaaz kürsüsü ve minber ile aynı ahşap
malzeme kullanılarak yenilenmiştir. Burada Yıldız ve çevresindeki
düzenli geometrik şekillerle oluşturulan oyma süslemelerle mihrap
nişi üç yönden çevrelenerek görünüm zenginleştirilmiştir. Mihrap nişi
ise sivri atnalı kemerli ve yarım daire planlı olarak yapılmış ve ahşaba
verilen sütunçe görünümü ile de keskin kenarlar yumuşatılmıştır.
Mihrap en üstte üçer yapraklı bir bitki bezemesinin araları dairesel
boşluklarla birleştirilerek oluşturulan bitkisel bir süsleme dizisiyle
bitirilmiştir. Minber, geçiş bölümü ve süpürgelik kısmı bulunmayan,
güney duvarına bağımlı olarak yapılan bir uygulamaya sahiptir. Bu
uygulamanın aynısını yine Arasta Camiinde ve Kaleiçi Unpazarı
Camiinde görmekteyiz. Bu yapılardaki minber uygulamasında
görülen köşk altındaki kısmın içbükey ve dışbükey biçimde görsel
doluluğu azaltarak uygulanışı Kaplanlar Camii minberinde de
görülmektedir. Yenilenen minberin köşk korkuluğunda mihrap nişini
çevreleyen geometrik süslemeler uygulanırken, merdiven
korkuluğunda ise dokuzgenlerin birleşimi ve bunların kesiştiği
noktalarda oluşan altı kollu yıldız şekilleriyle oluşturulan geometrik
süsleme yer almaktadır. Minberin kapısının taç bölümünde ise
mihrabın bitişinde de görülen ters imame dizisi ve üç yapraklı bitkisel
süsleme dizisi aynı şekilde kullanılmıştır. Köşk kubbesi ve hilâl ise
Arasta Camiinden farklı olarak metal malzemedendir. Güneydoğu
köşedeki vaaz kürsüsünde de minber merdiven korkuluğundaki
dokuzgenlerin birleştirilmesiyle oluşturulan geometrik süsleme aynı
şekilde kullanılmıştır. Fakat bu öğelerin günümüzde yenilenmiş
olduğuna mutlaka dikkat çekmeliyiz. Vaaz kürsüsünün gövdesi ise üç
yüzeyin kesişen kenarlarının da vurgulanmasıyla ovalimsi bir gövde
özelliği de kazandırılarak daraltılmış ve zemine yerleştirilmiştir. Düz
tavan ile örtülü iç mekânın mihrap ve giriş ekseninde 1 m. çapında
küçük bir gizli kubbe de yer almaktadır. Üst katta da devam eden
kare planlı dört ahşap taşıyıcıyla ve aynı zamanda harim giriş
kapısının iki yanından ikinci katta da devam eden kare planlı iki
taşıyıcı ile taşınan mahfilin, giriş ve mihrap ekseninde köşeleri
pahlanan kare planlı bir balkon taşıntısı vardır. Bu dört taşıyıcı
günümüz ahşap malzemesi ile kaplanırken; mahfil altı, mahfili de
kapsayan iç mekânın tavanı, giriş bölümünün duvarları da plastik
malzemeli kaplama öğesiyle kaplanmıştır. Mahfil korkulukları
döneminde ahşap malzeme ile yapılan yapının pencere ve kapıları
ise günümüz malzemeleriyle yenilenmiştir. Yapının batı kenarında
düşeyde dikdörtgen bir kaide üzerinde yükselen minarenin
gövdesine, köşeleri pahlanmış kare bir pabuç ve buradan da
gövdeye bilezikle geçilmiştir. Tek şerefeli minarenin gövdesi dikey
yivlerle daha ince ve uzun gösterilmeye çalışılmıştır. Şerefe altı ise bir
sıra kirpi bir sıra düz taş işçiliğiyle (toplamda dört sıra kirpi, dört sıra
da düz taş dizisi) hareketli bir görünüm kazandırılmış ajurlu şerefe
korkuluklarından sonra kısa tutulan petek bölümüne ve cam kaplı
külah kısmına geçilerek alem ile minare sonlandırılmıştır. Kuzey
cephenin doğu köşesine çeşme yapılmışken minare kaidesi ile
kuzeybatı kapının kenarına kadar olan kısım da tuvalet olarak
değerlendirilmiştir.
KAPLANLAR CAMİİ
35