Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı

yayın aşamasında olması nedeniyle

kullanamamıştır. Son zamanlarda

yayınlanan bir başka kitap, A.H.

Cadwalleder ve M. Trainor tarafın-

dan yönetilen Australian Research

Theology Foundation’dan bir grup

araştırmacı Colossae kentindeki

çalışmalarına ayrılmıştır. Ancak

bu çalışmalar yeni ahitçi araştırma-

lar geleneğine göre açık bir şekilde

edebi metinleri ön plana çıkart-

maktadır

. Kadmos (Honaz Dağı)

eteklerinde yer alan arazide sis-

temli araştırmalara konu olmamış

bu merkezde modern tekniklerle

yürütülecek arkeolojik araştırma-

lar programı önemli temel verilerin

elde edilmesini sağlayacaktır. Alan-

da Hellenistik ve Roma kalıntıları

belirgindir; özellikle B. Duman

ve E. Konakçı tarafından höyükte

yürütülen yüzey araştırmalarında

Prehistorik ve Kalkolitik’ten De-

mir Çağı’na kadar Protohistorik

dönemlere ait geniş belgeler elde

edilmiştir

. Başmelek Mikhael’in

ilk kez görüldüğü Khonai mağa-

rasının etrafındaki kutsal alandaki

araştırmalarda sağlam sonuçlara,

ancak bereketli Lykos Nehri Vadi-

si’ne hâkim Kadmos dağı etrafın-

daki topraklarda yapılacak sistemli

araştırmalar soucunda ulaşılabilir.

Pamukkale Üniversitesi’nin (PAÜ)

girişimiyle Denizli topraklarındaki

araştırma ve sistemli kazı çalışma-

larıyla bölgedeki arkeolojik çalış-

malar yoğunlaşmıştır. Celal Şimşek

yönetiminde Laodikeia kentinde

yürütülen geniş kazı ve restorasyon

çalışmalarında Proto Bizans Döne-

mi’ne ait önemli anıtlar gün ışığına

çıkartılmıştır. Özellikle Katedral

yapısındaki kapsamlı kazı çalışma-

Cadwalleder – Trainor 2011.

Duman – Konakçı 2011, 247-281.

2003 yılında başlayan çalışmaların ilk on yılının sonuçlarıyla ilgili genel bir sunum için Bkz. Șimșek 2014.

Krautheimer 1986, 86, Resim 43.

Lausos Sarayı’nın salonunun (V. yy) orta kısmının yanlarına yerleştirilmiş altı niş bulunmaktadır (Krautheimer 1986, 71, Resim 30). Roma’da Laterano Sarayı’na Papa III. Leone

tarafından davetler için büyük bir triclinium (Consistorium) inşa ettirilmiştir, ana apsis dışında yan duvarlarında on adet niş yer almaktadır: Krautheimer 1986, 349. Salvatore Ba-

zilikası’nın yanında yer alan yapı havarilerin yaşamlarından hikayeleri resmeden mozaiklerle süslüydü ve salonun ortasında porfirden bir çeşme yer alıyordu: Delogu 2014, 700-701.

Șimșek 2015, 67-82, Resim 108, Protodiyakoz Polikarpos mozaiği, Resim 109, Diyakoz Alexandros mozaiği.

Duman 2013, 179-200.

larından sonra, polikarbonat pa-

nellerden oluşan metal bir yapıyla

üstü örtülerek titiz ve yenilikçi bir

restorasyon projesi gerçekleştiril-

di. Ekklesiastik yapının tamamı

güvence altına alınarak olağanüstü

özelliklerinin değerlendirilmesini

sağlayan gezi güzergâhı oluşturul-

. Laodikeia’nın ana hıristiyanlık

yapısı yan neflerin çevre duvarlarına

açılan dört geniş apsisle şekillen-

miş olağanüstü bir plana sahiptir

(Resim 3). Geç Roma mimari

modellerini hatırlatmaktadır ve

Köln’deki San Gereone Kilisesi’yle

benzerlik göstermektedir, IV. yy’a

tarihlenen martyrium yapısının ilk

planında apsisler oval planlı bir yapı-

ya açılmaktadır

. Merkezi mekânın

kenarları boyunca yer alan büyük

nişler, İmparatorluğun Mega Pala-

tion’daki her biri bir apsisin içinde-

ki 19 yataklı büyük tricliniumdan

etkilenmiş olan Constantinopo-

lis’teki Lausos Sarayı’ndaki anıtsal

ziyafet salonunu hatırlatmaktadır

Laodikeia Katedrali’nde görkem-

li opus sectile ve mozaik tabanlar

mimari yapının özelliklerinin altını

çizmekte ve ayrıca kompleks beze-

me motiflerinin yanı sıra bağışçı-

ların da isimlerini taşımaktadır:

protodiyakoz Polikarpos ve diyakoz

Alexandros “hypodematas” yaptır-

mıştır, bu terim İS V ila VI. yüzyıl-

lar arasına tarihlenen bir dönemde

tabana yaptırdıkları mozaiğe işaret

etmektedir yaptırdıkları şeye işaret

etmektedir

Pamukkale Üniversitesi’nden bir

diğer arkeolog Bahadır Duman

tarafından, Lykos’un Ege sahili-

ne doğru ilerlemeye devam eden

Maiandros ile birleştiği yerde bu-

lunan Tripolis antik kentinde son

yıllarda sistemli araştırmalar yürüt-

mektedir

. Yine bu önemli arkeolo-

jik sitteki Denizli kurumları tarafın-

dan finanse edilen (özellikle Valilik)

kazılar, kentin merkezi kısmını gün

ışığına çıkartırken Roma Dönemi

yerleşiminin Proto Bizans Dönemi’

ndeki dönüşümüyle ilgili son derece

Resim 3 Laodikeia, Katedral’in yukarıdan görünümü (Șimșek 2015)