Cafer Sadık Abalıoğlu Eğitim ve Kültür Vakfı

Yeşilyuva’da ayakkabacılık

mesleği

Yeşilyuva’daki ayakkabıcılık

mesleğinin tarihine kısaca ba-

kacak olursak şunları görebili-

riz. Bir bölgede bir meslek dalının

belirgin bir hale gelebilmesi için o

bölgenin bu meslek grubunun ge-

rekli alt yapısını desteklemesi gerek-

mektedir. Yani ya iklimin uygun ol-

ması, ya ulaşımının iyi olması ya da

hammadde ihtiyacının oradan veya

yakın bir bölgeden karşılanabilir ol-

ması gerekmektedir. Yeşilyuva için

bunun birkaç tanesi bir arada bulun-

maktadır. Demek oluyor ki, ayakkabı

üretimi için uygun olan iklim, ulaşım,

yakın pazarlar bu bölgede bulun-

maktadır. En önemlisi de ayakkabı-

nın ana hammaddesi deri üretimi ve

işleme tesisleri bu kasabada yapıl-

maktadır.

Yemeniden sonra “gıcırdaklı” denilen bir ayakkabı da Yeşilyuva yöresinde

pek meşhur olmuştur. Ayakkabı ustaları, ayakkabı dikerlerken tabanını kö-

seleden yaptıkları ayakkabılara, koyun derisinden yapılan ve elvan denilen

ince derileri gazyağı ile iyice yağladıktan sonra kösele ile ayakkabı arasına

yerleştirmişler ve bu da yürüdükçe ayakkabıdan gıcırtılar çıkmasını sağla-

mıştır.

Eskiden kasabada birçok evin

altında deri imalathaneleri vardı.

Yıkılan neredeyse her evin altında

“tolaşır” denen deri havuzları bulun-

muştur. Yani tabaklık yaygın bir şe-

kilde yapılmaktaydı. Hem Yeşilyuva

kasabasında hem de Karahüyük gibi

çevre köylerde hayvancılığın yaygın

olması, kasabada deri işlemesi için

yeterli su kaynaklarının bulunması,

burayı deri üretimi için cazip hale

getirmiştir. Genel olarak bakılacak

olursa kasabada ayakkabıcılığın ana

alt yapısını tabaklık oluşturmaktadır.

Kasabadaki ayakkabıcılığın ya-

kın tarihinde ayakkabıcılar ilk ola-

rak, camız köselesinden ayakkabılar

dikmişlerdir. Sonraki yıllarında kendi

üretmiş oldukları derileri ayakka-

bıların üst kısımlarında kullanmış-

lardır. Bu deriler onların tabirlerine

göre boyasız kaba deriler olduğu için

sadece üst kısımlarda ve çoğunlukla

köylüler için bağda bahçede giyile-

cek ayakkabılarda tercih edilmişler-

dir.

Ayakkabıcılığın bundan sonraki

sürecinde, söğüt ağacından yapılan

numaralı ağaç çiviler kullanılarak

yapıldığı için işçiliği zor ve masraf-

lı olan, kösele tabanlardan yavaş

yavaş lastik tabanlı ayakkabılara

geçilmiş ve bunun için de kamyon

lastiklerinin yanak diye tabir edilen

dış kısımlarından yararlanılmıştır.

Bu şekilde ayakkabı yapımı yaklaşık

Yemeni ayakkabı ve tabanı kamyon

lastiğinin yanak kısmından yapılan eski

ayakkabılar