20 / 44
18
Çizelge 2: Yatağan kılıcı yapımında yaygın olarak kullanılan malzemeler, standartlardaki ve örnek numunelerdeki kimyasal bileşimleri
Çizelge 1: Dünyada kılıç yapımında yaygın olarak kullanılan malzemeler ve kimyasal bileşimleri [6]
Kimyasal Bileşim (%), en çok
E335
(1.0060)
Ereğli 3260
C50E
(1.1206)
AISI 1050
C60E
(1.1221)
AISI 1060
C67
(1.1231)
AISI 1070
X46Cr13
(1.4034)
AISI 420
X50CrMoV15
(1.4116)
AISI 440A
90MnCrV8
(1.2842)
AISI O2
Damascus
Çeliği
(Şam Çeliği,
Dımışkı Çeliği)
Makine Yapım
Çeliği
Islah Çeliği
Martenzitik Paslanmaz Çelik
Takım Çeliği
EN
10025
Numune
Analizi
EN 10083
Numune
Analizi
EN
10083
Numune
Analizi
EN 10083
Numune
Analizi
EN 10088
Numune
Analizi
EN 10088
Numune
Analizi
EN ISO
4957
Numune
Analizi
Numune
Analizi
C
0,47-0,55
0,49 0,57-0,65
0,53 0,65-0,72
0,43-0,5
0,47 0,45-0,55
0,49 0,85-0,95
0,44
Mn
0,934
0,6-0,9
0,53
0,6-0,9
1
0,38
1
0,41 1,80-2,20
0,72
P
0,045
0,6-0,9
0,012
0,03
0,016
0,035
0,040
0,028 0,040
0,022
0,030
0,024
S
0,045
0,03
0,003
0,035
0,017
0,035
0,015
0,001 0,015
0,001
0,030
0,014
Si
0,035
0,284
0,40
0,08 0,15-0,35
1
0,42
1
0,41 0,10-0,40
0,23
Ni
0,4
0,03
0,40
0,03
0,09
0,15
0,68
Mo
0,4
0,005
0,10
0,004
0,013
0,50-
0,80
0,026
0,08
Cr
0,1
0,40
-
12,5-14,5
15,08
14,0-
15,0
14,77 0,20-0,50
V
0,4
0,008
0,006
0,10
0,10 0,05-0,20
0,01
W
0,01
0,01
0,01
0,01
0,02
Cu
0,042
0,035
315
0,06
0,06
0,12
Sertlik
(HB)
235
193
196
218
451
Kimyasal Bileşim (%), en çok
C55E
(1.1203)
AISI 1055
C65
(1.1230)
AISI 1065
C75 / C80
AISI 1080
X50CrMoV15
(1.4116)
AISI 440A
X90CrMoV18
(1.4112)
AISI 440B
X105CrMo17
(1.4125)
AISI 440C
AISI 5160
55NiCrMoV6
(1.2713)
AISI L6
C105W1
(1.1545)
AISI W1/T10
Yüksek Karbonlu Çelik
Martenzitik Paslanmaz Çelik
Yay Çeliği
Takım Çeliği
C
0,5-0,6
0,54-0,7
0,74-0,88
0,60-0,75
0,75-0,95
0,95-1,2
0,56-0,64
0,65-0,75
0,7-1,5
Mn
0,6-0,9
0,6-0,9
0,6-0,9
1
1
1
0,75-1
0,25-0,8
0,1-0,4
P
0,04
0,04
0,04
0,04
0,04
0,04
0,035
0,03
0,025
S
0,05
0,05
0,05
0,03
0,03
0,03
0,04
0,03
0,025
Si
1
1
1
0,15-0,35
0,5
0,1-0,4
Ni
1,25-2
0,2
Mo
0,5
0,1
Cr
16-18
16-18
16-18
0,7-0,9
0,6-1,2
0,15
V
0,1
W
0,15
Cu
0,2
Diğer kullanılan Yatağan kılıcı çe-
liği yay çeliğidir. Çoğunlukla kılıç
üreticileri hurdacılarla bağlantıda
olup, at arabalarında makas mal-
zemesi olarak kullanılan hurda yay
çeliklerini toplamakladırlar. Kılıç
ustaları fiziksel ve kimyasal özellik-
lerini pek bilmeseler de at arabası
makaslarında kullanılan yay çeliği
hurdaların yarı mamullerden ya-
pılanlara göre daha iyi bir Yatağan
kılıcı malzemesi olduğunu ifade et-
mektedirler. Şekil 2.
Özellikle doğal görünüşü ile ca-
zibe merkezi olan Damascus çeli-
ğinden de Yatağan kılıcı yapılmak-
tadır. Pakistan’dan farklı kalınlık ve
genişliklerde ithal edilen Damascus
çeliklerinden yapılan Yatağan kı-
lıçları diğer çeliklerden yapılanlara
oranla yüksek fiyatlara alıcı bul-
maktadır, Şekil 3. Damascus çeliği,
bir başka deyişle Şam çeliği ya da
Dımışkı çeliği ise özel bir üretim ve
dövme tekniği ile heterojen bir çelik
karışımı içerisinde kat kat yüksek
karbon ve düşük karbon tabakaları
oluşturulması prensibine dayan-
maktadır. Damascus çeliği üretmek
için üst üste bindirilen belli uzun-
luk ve kalınlıklardaki çelik türleri
iki türlü olabileceği gibi daha fazla
tür de olabilmektedir. Üretim es-
nasında bir katmer de olduğu gibi
ard arda ince hatta yer yer mikros-
kobik katmanlar meydana gelmek-
tedir. Bu katmanlar ise kılıç veya
bıçak yapımı esnasında çeliğe özel
desenler vermektedir. Damascus